De ene parasiet is de andere niet

Schistosomiase of bilharzia is een tropische ziekte veroorzaakt door een worm die de ingewanden en urinewegen aantast. De ziekte treft meer dan 200 miljoen mensen, voornamelijk bij armere kinderen in Sub-Saharaans Afrika; meer dan duizend mensen per jaar sterven er aan. Mensen worden besmet als ze in meren of rivieren in contact komen met zoetwaterslakken die de parasiet met zich meedragen.

‘Veel van het onderzoek naar tropische ziekten, en schistosomiase in het bijzonder, richtte zich voornamelijk op de mens’, vertelt Tine Huyse, parasitoloog van het AfricaMuseum. ‘De laatste jaren is het met nieuwe technologie echter mogelijk om de parasieten zelf in meer detail te bestuderen. Zo kunnen we het DNA van de minuscule Schistosoma parasietenlarve - een tiende van een millimeter groot - analyseren.’

Tot op heden ging men ervan uit dat de ernst van de infectie vooral te maken had met de blootstelling aan de parasiet en het immuunsysteem van de patiënt. Wetenschappers van het AfricaMuseum, het ITG en de KU Leuven zijn er voor het eerst achter gekomen dat dit niet het hele verhaal is. ‘Bij het analyseren van meer dan 1500 veldstalen uit Senegalese patiënten zagen we dat sommige parasieten met bepaalde mutaties in een specifiek gen meer nakomelingen maken dan anderen. Een belangrijke bevinding, want het aantal eitjes dat de wormen produceren, bepaalt hoe ziek je wordt’, legt Tine Huyse uit.

De nieuwe ontdekking maakt het mogelijk om gerichter op zoek te gaan naar nieuwe vaccins en medicijnen die de werking van dit gen beïnvloeden.