Expo

Europa, Oxalá toont het werk van eenentwintig Europese kunstenaars en intellectuelen wier familie afkomstig is uit de voormalige kolonies. Deze ‘kinderen van keizerrijken’, geboren en getogen in een postkoloniale context, stellen een reflectie voor over hun erfgoed, herinnering en identiteit.

Hun ouders en grootouders zijn geboren en woonden in Congo, Angola, Guinee, Benin, Algerije en Madagaskar, en deze kunstenaars hebben niet alleen de stemmen, geluiden en gebaren geërfd, maar ook de beelden en herinneringen van hun oorspronkelijke culturen, het uitgangspunt voor uitgebreide research in historische archieven. Als een gevolg daarvan leiden hun artistieke producties tot een originele benaderingswijze van racisme, de dekolonisatie van de kunsten en de deconstructie van het koloniale denken. De manier waarop sommige van hen hedendaagse taal en traditionele procedés combineren, vormt een essentiële bijdrage tot het hedendaagse Europa. 

Via hun werk laat Europa, Oxalá de creatieve kracht van de hedendaagse Europese culturele diversiteit zien en opent het nieuwe perspectieven voor het concept van Europa zelf.

Europa, Oxalá is een tijdelijke tentoonstelling die eerst werd getoond in het MUCEM in Marseille (20.10.2021 > 16.01.2022), het museum Calbouste Gulbenkian in Lissabon, Portugal (03.03.2022 > 30.05.2022) en vanaf oktober 2022 in het AfricaMuseum.
De commissarissen van de tentoonstelling zijn Antonió Pinto Ribeiro (Universiteit van Coimbra, Portugal), Katia Kameli (kunstenaar) en Aimé Mpane (kunstenaar).

Publicaties in het kader van de expo

De nieuwe tentoonstelling Mensentuin. Koloniale tentoonstellingen wereldwijd focust op het fenomeen van mensen als ‘levende tentoonstellingsobjecten’. De expositie bevat uitzonderlijke beelden en documenten die soms nooit eerder werden tentoongesteld.

Deze reizende tentoonstelling werd voor het eerst georganiseerd in Parijs (Musée du quai Branly) in 2012. Vanaf 9 november 2021 zal de expo te zien zijn in het AfricaMuseum naar aanleiding van de koloniale tentoonstelling van 1897, die 125 jaar geleden plaatsvond in Tervuren. Het museum nodigt de bezoekers uit om na te denken over de impact van mensentuinen.

De aandacht gaat uit naar de Congolese ‘namaakdorpen’ die te zien waren in Tervuren, alsook in Antwerpen (1885 en 1894) en Brussel (1958), maar ook naar andere mensentuinen die wereldwijd werden georganiseerd om personen uit alle werelddelen tentoon te stellen. Sommigen overleefden hun aanwezigheid in het westen niet.

Al deze tentoonstellingen bewogen tussen populair vermaak en wetenschappelijke fascinatie. Meer dan anderhalf miljard toeschouwers kwamen naar de ‘inferieure andere’ kijken. 

Kunstenaars Teddy Mazina en Roméo Mivekannin leveren een belangrijke bijdrage tot de tentoonstelling. 

Daarnaast biedt het museum ook een uitgebreide culturele programmatie aan. Maandelijks zullen onder meer gesprekken plaatsvinden over kolonisatie, dekolonisatie en (anti)racisme. 

Commissarissen van de tentoonstelling zijn de historici Pascal Blanchard (Onderzoeksgroep ACHAC), en Maarten Couttenier en Mathieu Zana Etambala (beiden verbonden aan het AfricaMuseum).

Vanaf 20 juli kan u deze tentoonstelling online bezoeken.

Ieder jaar bieden de tien Federale Wetenschappelijke Instellingen het Belgisch en internationaal publiek een originele visie op kunst en wetenschap via een selectie van kunstwerken of onderzoeksobjecten uit het federale culturele en wetenschappelijke erfgoed. 

Dit jaar zal de tentoonstelling virtueel zijn en de Federale Wetenschappelijke Instellingen laten u samen met Sciensano, CINEMATEK, het Nationaal Geografisch Instituut (NGI) en de Coördinatiecel van het BCCM-Consortium (Belgian Co-ordinated Collections of Micro-organisms) van BELSPO een selectie van kunstwerken, voorwerpen of films rond het thema Geboorte ontdekken. 

Het thema 'geboorte en oorsprong' in ruime zin is een terugkerend thema bij heel wat onderzoekers werkzaam op soms sterk uiteenlopende vakgebieden, onder andere bij astrofysici, historici, archeologen, biologen, artsen, geologen en paleontologen. Vanop hun respectieve vakgebied bekijken zij het thema 'geboorte' vanuit hun eigen specifieke gezichtshoek. Hoe zijn het heelal, de hemel en de aarde ontstaan? Hoe komt een levend wezen tot leven? Hoe ontstaan natuurfenomenen? Welke culturele praktijken zijn geassocieerd aan de geboorte en hoe ze begrijpen? Waarom worden documenten als geboortebewijzen bewaard?

Geboorte: gebruiken en rituelen in Centraal-Afrika (vroeger en nu)

Het AfricaMuseum is aanwezig met objecten en films rond het thema 'Geboorte in Afrika'.

De geboorte van een kind is een belangrijke gebeurtenis. Daarom hebben mensen overal ter wereld gebruiken en rituelen rond zwangerschap en geboorte. In Centraal-Afrika focusten die vaak op de vruchtbaarheid van de vrouw en op het welzijn van het pasgeboren kind. Naamgevingsprocedures en kleine amuletten zorgden voor spirituele bescherming. Een aantal van deze gebruiken zijn nog steeds actueel.