Première in België: The Story of Ne Kuko

In januari 2024 opende het AfricaMuseum de deuren van ReThinking Collections, een tijdelijke tentoonstelling over herkomstonderzoek. De collecties in het AfricaMuseum werden grotendeels verworven tijdens de koloniale periode in de huidige Democratische Republiek Congo. Het nkisi nkonde object van chef Ne Kuko werd door een Belg gestolen in 1878 en maakt deelt uit van de museumcollectie in Tervuren sinds 1912. 

Herkomstonderzoek en restitutie krijgen steeds meer aandacht in maatschappelijke en politieke debatten. Maar hoe kunnen we de oorsprong van Afrikaanse cultuurobjecten in Europese musea achterhalen? En wat is de toekomst van deze objecten binnen en buiten de muren van musea?

Programma

15:00 – 15:15         Verwelkoming door moderator Maria Bemba (journaliste) en directeur-generaal Bart Ouvry (AfricaMuseum)
            
                                  Inleiding van de documentaire door filmmaker Festus Toll

15:15 – 15:45        Vertoning van de documentaire The Story of Ne Kuko 

15:45 – 16:30        Uitwisseling tussen professor Placide Mumbembele (Université de Kinshasa), kunsthistorica en activiste Anne Wetsi Mpoma (Wetsi Gallery) en historicus en onderzoeker Maarten Couttenier (AfricaMuseum)

16:30 – 17:00       Vragen en uitwisseling met het publiek 

17:00 – 17:30       Receptie

Synopsis van de documentaire 

Het Afrika Museum in Berg en Dal binnenwandelen om de deur weer uit te lopen met een tentoonstellingsobject onder je arm. Volgens de politie is dat diefstal, volgens de Pan-Afrikaanse activist Mwazulu Diyabanza is het een kwestie van ophalen wat tijdens de koloniale overheersing uit Congo is geroofd om het weer terug te brengen naar waar het vandaan kwam.

In deze opvallend vormgegeven, met archiefmateriaal verrijkte documentaire worden verschillende aspecten van koloniale roofkunst belicht aan de hand van de geschiedenis van Ne Kuko, een chef in het Congolese Boma, die rond 1878 ten prooi viel aan een Belgische avonturier op handelsexpeditie.

Een kalme voice-over vertelt hoe Ne Kuko niet alleen grond afhandig werd gemaakt, maar ook zijn nkisi. De diefstal van dit object waaraan spirituele krachten worden toegeschreven, betekende niet alleen identiteitsverlies voor Ne Kuko, het sloeg ook de lokale gemeenschap werkelijk uit het lood. Anderhalve eeuw later wacht de nkisi nog altijd op een terugkeer naar Boma.