De handen in elkaar voor de digitalisering van Afrikaans muzikaal erfgoed

Sinds begin 2018 is het KMMA partner in het Projet de Réseau International des Instruments de Musique Africains (PRIMA). Samen met het Muziekinstrumenten Museum in Brussel (MIM) slaat het de handen in elkaar met musea uit Brazzaville, Ouagadougou en Nairobi om kennis en know-how uit te wisselen op het vlak van (ethno)musicologie enerzijds, en digitaal collectiemanagement anderzijds. Deze tweede bijeenkomst van het netwerk sinds de opstart ervan in 2013, is een belangrijk moment voor die uitwisseling.

Digitaliseren voor een beter collectiebeheer

De  samenwerking op vlak van inventarisering, fotografie en ontsluiting van collecties heeft al belangrijke resultaten geboekt: “Het leeuwendeel van onze collecties is intussen online beschikbaar”, vertellen Jacqueline Babindamana van het Musée Panafricain de la musique in Brazzavile (Republiek Congo), en Eveline Koho Kabou van het Musée de la Musique in Ouagadougou (Burkina Faso). Er werden rijke metadatasets over de objecten aangelegd en de muziekinstrumenten werden kwaliteitsvol gefotografeerd.

 “De collecties waren in slechte staat en bewaringsomstandigheden, en dat baarde me zorgen”, verduidelijkt Jacqueline Babindamana. De digitale inventarisering was in de eerste plaats nodig om een beter beheer van de collectie te garanderen.

Online ontsluiten voor een beter zicht op muzikaal erfgoed wereldwijd

De om en bij de 400 objecten van beide musea zijn ook online gepubliceerd op MIMO. MIMO is wereldwijd het grootste online platform voor publieke muziekinstrumentencollecties uit Europa, Azië en Afrika. Ook de collecties van het AfricaMuseum (8.435 objecten in totaal) en het MIM zijn in deze webdatabase terug te vinden.

De Afrikaanse collecties zijn ook online ontsloten in de online catalogus (Carmentis) van de collectie van de Koninklijke Musea voor Kunst en Geschiedenis, waartoe het MIM behoort.

De rijke gegevens van de twee Afrikaanse collecties staan nu ter beschikking van onder andere de onderzoekerswereld. Dat is belangrijk, want het online beschikbaar stellen van dergelijke waardevolle maar moeilijk toegankelijke collecties laat toe een vollediger beeld te krijgen op muzikaal erfgoed wereldwijd, geeft Saskia Willaert van het MIM aan.

Meer dan een eenmalige digitaliseringscampagne

Voor Jacqueline Babindamana en Eveline Koho Kabou ligt de meerwaarde van het project ook op een ander vlak, én in de toekomst. Het gaat veel verder dan eenmalige digitaliseringscampagne. De collecties zijn namelijk voortdurend in aangroei, vertelt Eveline Koho Kabou. Zo zijn er zijn recent nog belangrijke collectes gedaan, of een muzikant schonk zijn verzameling aan het museum. “Door de PRIMA samenwerking hebben de museummedewerkers ervaring opgedaan met het inventariseren en konden we zelf aan de slag met de nieuwe collecties”. Ook deze nieuwe gegevens zullen online worden ontsloten. 

Niettemin  blijven er ook nog uitdagingen voor de toekomst, zoals het gebrek aan materiaal, geeft Babindamana aan. “Het gaat om fototoestellen of geluidsopnameapparatuur, wanneer we bijvoorbeeld objecten rechtstreeks van de instrumentenmaker of de muzikant zelf krijgen, die het instrument ook daadwerkelijk bespeelt.”

Het PRIMA-project werd 2012 opgestart door het MIM, en is gefinancierd door BELSPO.