RMCA publications

De provincie Kasaï is een verticale strook land, die zich uitstrekt van noord naar zuid. Haar natuurlijke oriëntatie volgt de Kasaï-rivier, die de ruggengraat van de provincie vormt en de verschillende rechtsgebieden doorkruist, met uitzondering van Dekese, helemaal in het noorden. Kasaï, een doorgangszone, heeft toegang tot de naburige provincies via twee hoofdroutes, die de lijn Kinshasa-Lubumbashi verzekeren: de treinroute (lijn Ilebo-Lubumbashi) en een route over de weg, de rijksweg (RN1). De spoorweg werkt nog, maar vertraagd; hetzelfde geldt voor de haven van Ilebo (Port-Francqui), de verbinding tussen de spoorweg en de Kasaï-rivier, naar Kinshasa toe. Het stuk weg van de RN1, dat de provincie doorkruist van west naar oost, daarentegen, lijkt de aandacht te trekken van de regering en van de geldschieters. De weg voert door het zenuwcentrum van de provincie, namelijk Tshikapa, dat er de hoofdplaats van is. Deze stad is overigens het enige punt dat de nieuwe provincie gemeenschappelijk heeft met haar voorganger, de Unité-Kasaïenne (1962-1966). Deze laatste had toen als doel de etnische minderheden van de ‘Grand-Kasaï' te verzamelen binnen een eenheid die als tegengewicht zou dienen voor de oprichting van de zogenaamde ‘mono-etnische' provincies die ernaast lagen.
De provincie Kasaï is de plaats waar de grote socioculturele stromingen samenvloeien vanuit zowel het zuiden als het noordwesten van de DRC. Het is een smeltkroes van verschillende bevolkingsgroepen, waarvan het bolwerk voor elke groep zich buiten de grenzen van Kasaï bevindt. Enkel de Kuba volgen deze logica niet: hun wieg staat in Mweka territorium, waarvan de administratieve grenzen overeenstemmen met deze van het gezagsgebied van het stamhoofd. De Kuba, die vanuit een etnografische oogpunt grote bekendheid verwierven in Kasaï¨, blijven fascineren door het belang van hun geschiedenis, de symboliek rond hun macht en hun schitterende kunst. Een scherpzinnige observatie, van binnenuit, door een vertrouwenspersoon aan het hof, leidt u hier door de wirwar van straten van Mushenge, hun hoofdstad. De Ndengese-Ikolombe-Isodvu (Isolu) en Yaelima, die het Dekese territorium bevolken, zijn eveneens specifieke bevolkingsgroepen maar zij integreren zich in feite meer bij de Mongo. Dit is ook het geval voor hun woudgebied, dat meer overeenkomsten toont met het centrale Bekken dan met de boomsavannes van Kasaï. Voor wat betreft de Lele, die het Ilebo territorium bevolken, deze hebben duidelijke affiniteiten met de Kuba op het vlak van kunst en cultuur en hebben vele gemeenschappelijke trekken met hen, in het bijzonder de nyimi.
Kasaï blijft een gebied vol contrasten. Het ogenschijnlijke homogene karakter van de Congolese staatsstructuur lijkt een onzekere toekomst beschoren en dit meer en meer naarmate we de lokale realiteit proberen te doorgronden. De oprichting van het gebied Kamonia illustreert in welke mate de sociopolitieke en eocnomische toestand de administratieve indeling heeft verstoord
De huidige provincie heeft dezelfde naam als de oude grote provincie Kasaï: deze naam zou een betere illustratie zijn van wat de vorige versie moest inhouden. Aanvankelijk is deze benaming afgeleid van de Kasaï-rivier, die door de provincie loopt. Nadien werd de naam in het algemene Congolese denken geassocieerd met de Luba en Luluna bevolkingsgroepen. De belangrijkste centra van deze groepen zijn nochtans repectievelijk Mbujimayi (Kasaï-Oriental) en Kananga (Kasaï-Central), steden waar de Kasaï niet doorheen stroomt. De naam ‘Kasaï' doet ons ten slotte ook denken aan economische rijkdommen die voortvloeien uit de diamantafzettingen, die de geologische ertsader lijken te volgen die door Tshikapa loopt en de regio errond Deze mijnstad en vroeger hoofdkwartier van de Forminière is de economische motor van de provincie geworden, maar zijn invloed reikt ver buiten zijn grenzen. Dit bastion van de inventieve economie die grotendeels berust op de (semi)artisanale exploitatie van diamanten voor sieraden, verzamelt alle actoren in een keten, van de delver tot de invloedrijke handelaar. De commerciële activiteiten die teren op de mijnrente tieren hier welig maar ondanks het feit dat het geld circuleert binnen de provincie, blijft het er niet. Diamanten zijn een favoriete prooi voor plunderaars, of het nu gaat om overleven of zich verrijken. Uiteindelijk zorgen ze voor meer instabiliteit en conflicten dan voor sociale en economische vooruitgang.

***
La province du Kasaï se présente sous la forme d'une bande verticale, étirée du nord au sud, s'alignant sur son axe naturel la rivière Kasaï qui constitue son épine dorsale, traversant ses territoires constitutifs à l'exception de Dekese, tout au nord. Le Kasaï, zone de passage, est relié aux provinces voisines via deux routes principales qui assurent la liaison Kinshasa-Lubumbashi : la voie ferrée (ligne Ilebo-Lubumbashi) et un axe routier, la route nationale (RN1). Si le rail fonctionne encore, c'est au ralenti, de même pour le port d'Ilebo (Port-Francqui), jonction entre le rail et la rivière Kasaï vers Kinshasa. En revanche, le tronçon de la RN1, qui traverse d'ouest en est la province, semble attirer l'attention du gouvernement et des bailleurs de fonds. Il passe par le centre névralgique de la province : Tshikapa qui en est devenu le chef-lieu. Celui-ci est d'ailleurs le seul point commun entre la nouvelle province et son prédécesseur l'Unité-Kasaïenne (1962-1966). Cette dernière avait alors pour ambition de rassembler les minorités ethniques du « Grand-Kasaï » au sein d'une entité en contre-pied de la création des provinces voisines voulues mono-ethniques.
La province du Kasaï est le lieu de convergence de grands courants socioculturels venus à la fois du sud et du nord-ouest de la RDC. Il s'agit d'un amalgame de peuples divers dont le bastion principal pour chaque groupe se situe en dehors des limites du Kasaï. Seuls les Kuba ne suivent pas cette logique : leur berceau se situe dans le territoire de Mweka dont les limites administratives épousent celles de la chefferie. Les Kuba qui font la renommée du Kasaï du point de vue ethnographique continuent de fasciner par le poids de leur histoire, la symbolique autour de leur pouvoir et l'éclat de leur art. Une observation fine, de l'intérieur, par un membre familier de la Cour, vous emmène ici à travers le dédale des rues de Mushenge, leur capitale. Les Ndengese-Ikolombe-Isodvu (Isolu) et Yaelima qui occupent le territoire de Dekese sont également des peuples spécifiques mais qui s'intègrent en fait davantage dans l'ensemble mongo. C'est aussi le cas de leur espace forestier qui s'assimile plus à la Cuvette centrale qu'aux savanes arborées du Kasaï. Quant aux Lele habitant le territoire d'Ilebo, ils ont avec les Kuba des affinités manifestes dans l'art et la culture et partagent avec eux de nombreux traits communs, notamment le nyimi.
Le Kasaï demeure une terre de contrastes. L'homogénéité apparente de la structure de l'État congolais apparaît davantage aléatoire au fur et à mesure que l'on pénètre les réalités locales. Un exemple comme celui de la constitution du territoire de Kamonia, montre à quel point les réalités sociopolitiques et économiques ont perturbé le découpage administratif.
La province actuelle porte le même nom que l'ancienne grande province du Kasaï comme pour dire qu'elle traduit mieux le contenu de ce qu'avait été celle-ci. À l'origine, cette appellation dérive de la rivière Kasaï qui la traverse. Elle a ensuite été associée, dans l'imaginaire populaire congolais, aux communautés luba et lulua. Pourtant, les centres principaux de ces deux groupes sont respectivement les villes de Mbujimayi (Kasaï-Oriental) et de Kananga (Kasaï-Central), à travers lesquels le Kasaï ne coule pas. Enfin, le nom « Kasaï » évoque également les richesses économiques issues des gisements de diamant dont le cours semble tracer le filon géologique, lequel passe à travers Tshikapa et sa région. Ville minière et ancien siège de la Forminière, elle est devenue le moteur économique de la province, mais son influence en déborde largement les limites. Cette cité de l'économie de débrouille, reposant essentiellement sur l'exploitation (semi-)artisanale des diamants de joaillerie, concentre tous les acteurs d'une chaîne allant du creuseur au puissant négociant. Les activités commerciales portées par la rente minière y sont foisonnantes. Mais si l'argent circule dans la province, il n'y reste pas. Les diamants font l'objet de pillage que ce soit pour la survie des uns ou la richesse des autres. Ils engendrent au final davantage d'instabilité et de conflits que d'améliorations sociales et économiques.
Kasaï blijft een gebied vol contrasten. Het ogenschijnlijke homogene karakter van de Congolese staatsstructuur lijkt een onzekere toekomst beschoren en dit meer en meer naarmate we de lokale realiteit proberen te doorgronden. De oprichting van het gebied Kamonia illustreert in welke mate de sociopolitieke en eocnomische toestand de administratieve indeling heeft verstoord
De huidige provincie heeft dezelfde naam als de oude grote provincie Kasaï: deze naam zou een betere illustratie zijn van wat de vorige versie moest inhouden. Aanvankelijk is deze benaming afgeleid van de Kasaï-rivier, die door de provincie loopt. Nadien werd de naam in het algemene Congolese denken geassocieerd met de Luba en Luluna bevolkingsgroepen. De belangrijkste centra van deze groepen zijn nochtans repectievelijk Mbujimayi (Kasaï-Oriental) en Kananga (Kasaï-Central), steden waar de Kasaï niet doorheen stroomt. De naam ‘Kasaï' doet ons ten slotte ook denken aan economische rijkdommen die voortvloeien uit de diamantafzettingen, die de geologische ertsader lijken te volgen die door Tshikapa loopt en de regio errond Deze mijnstad en vroeger hoofdkwartier van de Forminière is de economische motor van de provincie geworden, maar zijn invloed reikt ver buiten zijn grenzen. Dit bastion van de inventieve economie die grotendeels berust op de (semi)artisanale exploitatie van diamanten voor sieraden, verzamelt alle actoren in een keten, van de delver tot de invloedrijke handelaar. De commerciële activiteiten die teren op de mijnrente tieren hier welig maar ondanks het feit dat het geld circuleert binnen de provincie, blijft het er niet. Diamanten zijn een favoriete prooi voor plunderaars, of het nu gaat om overleven of zich verrijken. Uiteindelijk zorgen ze voor meer instabiliteit en conflicten dan voor sociale en economische vooruitgang.
***
Kasaï province is a vertical strip stretching from north to south, with the Kasaï river serving as its spine as it traverses all of the province's territories with the sole exception of Dekese up north. A transit zone, Kasaï is connected to neighbouring provinces via two main routes that connect Kinshasa and Lubumbashi: by rail (Ilebo-Lubumbashi line) and by road (RN1, the national road). Rail transport is functional but slow, as is the port at Ilebo (Port-Francqui), which serves as the junction between rail and the Kasaï river towards Kinshasa. Meanwhile, the RN1 section crossing the province from east to west seems to attract attention from both the government and international donors. It passes through the heart of the province, Tshikapa, which has now become its capital. Moreover, it is the only point in common between the new province and its predecessor, Unité-Kasaïenne (1962-1966). The latter had been envisioned as a means of bringing together the ethnic minorities of ‘Grand-Kasaï' in a single entity, in contrast with the newly-created mono-ethnic neighbouring provinces.
Kasaï province is the meeting point of major sociocultural trends from both the south and north-west of the DRC, resulting in an amalgam of diverse populations whose main strongholds are all found outside the limits of the province. Only the Kuba differ in this respect, as their cradle is located in Mweka territory whose administrative borders coincide with that of the chiefdom. From an ethnographic point of view, the Kuba propelled Kasaï to fame and continue to be a source of fascination owing to the weight of their history, the symbolism surrounding their power, and the brilliance of their art. A nuanced insider's view by a well-placed member of the Court takes you through the maze of streets in Mushenge, their capital. The Ndengese-Ikolombe-Isodvu (Isolu) and Yaelima who occupy Dekese territory are also specific groups that integrate more with the Mongo. This is also the case for their forest space, more a part of the Congo basin than the wooded savannahs of the Kasaï. As for the Lele found on Ilebo territory, they obviously hold similar artistic and cultural aspects with the Kuba, and share many traits with them, in particular the nyimi.
Kasaï continues to be a land of contrasts. The apparent uniformity of Congolese state structure looks increasingly random the deeper one delves into actual situations. An example such as the creation of the territory of Kamonia illustrates the extent to which socio-political and economic realities disrupted administrative partitioning.
Today's province bears the same name as the former large province of Kasaï, as if to demonstrate that it is a better illustration of what the previous version was supposed to embody. The original name was taken from the Kasaï river crossing the province. Later it became associated in the collective Congolese mind with the Luba and Lulua communities, despite the fact that the main centres of these two groups were the cities of Mbujimayi (Kasaï-Oriental) and Kananga (Kasaï-Central) respectively, through which the river does not flow. Finally, the name ‘Kasaï' also conjures up images of riches from the diamond deposits that seem to follow the geological vein lying across Tshikapa and its region. This mining town and former headquarters of the Forminière has become the province's economic engine, but its influence goes far beyond its borders. This bastion of inventiveness-based economics, founded mainly on the (semi-)artisanal utilization of diamonds for the gem trade, assembles all the players of a chain connecting the digger to the powerful merchant. Trading activities supported by mining flourish here, but while money circulates in the province, it does not remain in it. Diamonds are looted, for the survival of some and the enrichment of others. Ultimately, they beget greater instability and conflict than social or economic advances.

***

Kasaï province is a vertical strip stretching from north to south, with the Kasaï river serving as its spine as it traverses all of the province's territories with the sole exception of Dekese up north. A transit zone, Kasaï is connected to neighbouring provinces via two main routes that connect Kinshasa and Lubumbashi: by rail (Ilebo-Lubumbashi line) and by road (RN1, the national road). Rail transport is functional but slow, as is the port at Ilebo (Port-Francqui), which serves as the junction between rail and the Kasaï river towards Kinshasa. Meanwhile, the RN1 section crossing the province from east to west seems to attract attention from both the government and international donors. It passes through the heart of the province, Tshikapa, which has now become its capital. Moreover, it is the only point in common between the new province and its predecessor, Unité-Kasaïenne (1962-1966). The latter had been envisioned as a means of bringing together the ethnic minorities of ‘Grand-Kasaï' in a single entity, in contrast with the newly-created mono-ethnic neighbouring provinces.
Kasaï province is the meeting point of major sociocultural trends from both the south and north-west of the DRC, resulting in an amalgam of diverse populations whose main strongholds are all found outside the limits of the province. Only the Kuba differ in this respect, as their cradle is located in Mweka territory whose administrative borders coincide with that of the chiefdom. From an ethnographic point of view, the Kuba propelled Kasaï to fame and continue to be a source of fascination owing to the weight of their history, the symbolism surrounding their power, and the brilliance of their art. A nuanced insider's view by a well-placed member of the Court takes you through the maze of streets in Mushenge, their capital. The Ndengese-Ikolombe-Isodvu (Isolu) and Yaelima who occupy Dekese territory are also specific groups that integrate more with the Mongo. This is also the case for their forest space, more a part of the Congo basin than the wooded savannahs of the Kasaï. As for the Lele found on Ilebo territory, they obviously hold similar artistic and cultural aspects with the Kuba, and share many traits with them, in particular the nyimi.
Kasaï continues to be a land of contrasts. The apparent uniformity of Congolese state structure looks increasingly random the deeper one delves into actual situations. An example such as the creation of the territory of Kamonia illustrates the extent to which socio-political and economic realities disrupted administrative partitioning.
Today's province bears the same name as the former large province of Kasaï, as if to demonstrate that it is a better illustration of what the previous version was supposed to embody. The original name was taken from the Kasaï river crossing the province. Later it became associated in the collective Congolese mind with the Luba and Lulua communities, despite the fact that the main centres of these two groups were the cities of Mbujimayi (Kasaï-Oriental) and Kananga (Kasaï-Central) respectively, through which the river does not flow. Finally, the name ‘Kasaï' also conjures up images of riches from the diamond deposits that seem to follow the geological vein lying across Tshikapa and its region. This mining town and former headquarters of the Forminière has become the province's economic engine, but its influence goes far beyond its borders. This bastion of inventiveness-based economics, founded mainly on the (semi-)artisanal utilization of diamonds for the gem trade, assembles all the players of a chain connecting the digger to the powerful merchant. Trading activities supported by mining flourish here, but while money circulates in the province, it does not remain in it. Diamonds are looted, for the survival of some and the enrichment of others. Ultimately, they beget greater instability and conflict than social or economic advances.