Projecten
De sociale ecologie van taalverandering in Centraal Afrika: Het Kongo koninkrijk als een test case voor historisch taalkundige methodologie
Het tot de verbeelding sprekende Kongo koninkrijk, ontstaan in de Atlantische kustgebieden van Centraal Afrika, is een belangrijk symbool van het verleden van Afrika. Het is een buitengewoon cultureel baken voor Afrikanen en de Afrikaanse diaspora. Dankzij de vroege betrokkenheid in de trans-Atlantische handel en de vroege introductie van geletterdheid is de geschiedenis van dit deel van Afrika bezuiden de Sahara vanaf 1500 beter gekend dan die van de meeste andere delen. Paradoxaal genoeg zijn de talen van het Kongo koninkrijk en van nauw verwante buurstaten nooit het onderwerp geweest van een diepgaande historisch taalkundige studie. Nochtans zou een dergelijke studie baanbrekend zijn in verschillende opzichten. Ten eerste zijn de vroegste geschreven documenten over de Bantoetalen of met gegevens uit Bantoetalen, daterend uit het begin van de 16e eeuw, afkomstig uit deze regio, en zijn ze bovendien gemakkelijk te exploiteren voor wetenschappelijk onderzoek. Dit opent de weg voor vernieuwende historische Bantoetaalkunde. Het is zelden mogelijk om opeenvolgende diachrone fasen van Bantoetalen met elkaar te vergelijken en het werd nog nooit systematisch gedaan voor het Kongo taalgebied. Het voorgestelde onderzoek zal daarom bestaan uit een historisch vergelijkende studie van het continuüm van Kikongo dialecten en van omringende taalgroepen, zoals de Kimbundu, Teke en Punu-Shira talen, waarbij recente taalgegevens telkens ook vergeleken worden met gegevens uit de oude documenten. Meer baanbrekend taalkundig onderzoek is mogelijk op het vlak van de historische sociolinguïstiek. Door de rijke historische traditie van de beoogde regio zal het mogelijk zijn om na te gaan hoe de belangrijke macrohistorische processen van politieke centralisatie en economische integratie taalverandering beïnvloed hebben. Op die manier zullen we in staat zijn om de ‘sociale ecologie’ van de taalverandering in deze streek te reconstrueren. Ten slotte zal bijzondere aandacht worden besteed aan culturele woordenschat met betrekking tot politiek, religie, sociale organisatie, handel en ambachten, zoals de metallurgie, aardewerk en muziekinstrumentenbouw, die in combinatie met bewijsmateriaal uit andere disciplines een nieuw licht zullen werpen op de geschiedenis van het Kongo koninkrijk zelf.
Hoofdonderzoeker:
- Koen Bostoen
Datum:
2011 2014Medewerkers:
- Koen Bostoen