MuseumTalk: Boekvoorstelling ‘Het lege vitrinesyndroom’ (online)

Waarover gaat het boek?

Nederland en andere Europese landen zeggen bereid te zijn om roofkunst aan oud-koloniën terug te geven. Maar de daad bij het woord voegen blijkt lastig. 

In Het lege-vitrinesyndroom vertelt Jos van Beurden, deskundig in koloniale roofkunst, over drie grote obstakels bij teruggave van koloniaal bezit. Ondanks een veranderende houding beslissen Europese overheden nog altijd over het herkomstonderzoek naar de collecties en willen ze de zeggenschap erover nauwelijks afstaan aan hun oud-koloniën. 

Ook particuliere verzamelaars en kunsthandelaren opereren voorzichtig en houden zich angstvallig stil over hun objecten uit voormalige koloniën. Daar zitten geroofde stukken bij maar oud-koloniën hebben daar zelden weet van, laat staan dat zij weten hoe ze die kunnen claimen. Hoe komen we daarover meer aan de weet?

En als eenmaal het besluit valt voorwerpen terug te brengen, dan doen zich vaak spanningen voor tussen regeringen enerzijds en lokale oud-eigenaren (etnische minderheden en oude vorstenhuizen) anderzijds. Wie is de rechtmatige eigenaar? 

Van Beurden laat zie hoe vandaag de dag met deze obstakels wordt omgegaan. Het lege-vitrinesyndroom helpt de discussie over restitutie van koloniaal erfgoed verder te brengen.

Wie is Jos van Beurden? 

Sinds begin jaren 1990 heeft Jos Van Beurden zich gericht op het onderzoek naar de bescherming van het cultureel erfgoed van het mondiale zuiden. Eerst ging dat over de lopende illegale handel in kunst en antiquiteiten, en sinds 2009 over koloniale roofkunst. Met zijn onderzoek en publicaties heeft hij geholpen om het onderwerp ‘restitutie van koloniale collecties’ in Nederland en daarbuiten op de agenda te plaatsen. In 2021 verscheen zijn boek Ongemakkelijk Erfgoed – Koloniale collecties en teruggave in de Lage Landen (Zutphen).