Avant-Première: documentaire Kakungu

Foto © Nicolas Maeterlinck

De voorbije jaren was er in maatschappelijke en politieke debatten meer aandacht voor het gezamenlijke koloniale verleden van België en Congo. Er werden verschillende initiatieven genomen op het vlak van publieke ruimte, onderzoek, museumcollecties ...

In die context reisde de Belgische koning Filip in juni 2022 voor het eerst naar Congo. Hij betuigde zijn spijt voor de kolonisatie en overhandigde een kakungu-masker aan de Congolese president Félix Tshisekedi. Het is een masker van het Suku-volk uit de Congolese regio Kwango. Sinds 1954 behoort het masker tot de collectie in het AfricaMuseum. Nu staat het als langdurig bruikleen in het Musée national de la République démocratique du Congo (MNRDC).

In januari 2024 opende het AfricaMuseum de deuren van ReThinking Collections, een tentoonstelling over herkomstonderzoek van Afrikaanse objecten. De collecties in het museum werden grotendeels verworven tijdens de koloniale periode in de huidige Democratische Republiek Congo. De expo verwijst ook naar het kakungu-masker.

Samenvatting van documentaire

Na bijna 70 jaar in het Afrikamuseum is het zeldzame Kakungu-masker terug in Congo. Ondanks de feestelijke ceremonie in het Nationaal Museum blijft het masker eigendom van België, wat voor onrust zorgt bij de Congolese bevolking en de Suku-gemeenschap, waar het masker oorspronkelijk vandaan komt. De documentaire neemt je mee door de geschiedenis van het masker, van het vergeten dorp waar het ooit een traditionele rol speelde tot de koloniale erfenis die het met zich meedraagt. Het roept de vraag op of de oorspronkelijke gemeenschap niet meer betrokken moet worden. Want zonder zijn ware betekenis blijft erfgoed slechts een levenloos museumstuk. 

Deze reportage kwam tot stand met de steun van het Fonds Pascal Decroos, 11.11.11 en eight vzw.

Programma

15:00 – 15:15
Verwelkoming door moderator Katrien Vanderschoot (VRT-journaliste) en Sofie Bouillon (diensthoofd Tentoonstellingen AfricaMuseum)
Inleiding van de documentaire door Rudi Vranckx (VRT-journalist)

15:15 – 15:45
Vertoning van de documentaire (ondertitels in Nederlands en Frans)

15:45 – 16:15
Panel 1: hoe kwam de documentaire tot stand?
Uitwisseling tussen documentairemakers Don Moussa Pandzou, Job van Nieuwenhove en Adriaan De Loore

16:15 – 17:00
Panel 2: hoe omgaan met het koloniale verleden?
Uitwisseling tussen antropoloog Placide Mumbembele (professor Université Kinshasa), doctoraatsonderzoeker Lies Busselen (Katholieke Universiteit Leuven), historica en professor Gillian Mathys (Universiteit Gent) en pedagoge Mireille-Tsheusi Robert (voorzitter Bamko vzw)

17:00 – 17:30
Vragen en uitwisseling met het publiek