125/5

In het kader van de programmatie 125/5 jaar organiseert het AfricaMuseum in samenwerking met Cinematek en het Afrika Filmfestival een avond rond de documentaire Kasongo (Im)Matériel van Noemie Arazi en Georges Senga.

Na de vertoning modereert Nadia Nsayi (verantwoordelijke culturele programmatie van het AfricaMuseum) een nagesprek tussen Noemie Arazi (archeologe en onderzoeker bij het AfricaMuseum), Moussa Don Pandzou (co-auteur van het boek 'Yaya na leki') en het publiek.

Kasongo (Im)Material

Kasongo (Im)Material (2021) verkent de vergeten geschiedenis van de mensen van Arabisch-Swahili afkomst in de Democratische Republiek Congo. Hun traject van onderdrukker naar onderdrukte en de lokale overname van hun cultuur en taal weerspiegelen de spanningen en ambivalentie van geschiedenis en erfgoed. Door beelden van opgravingen te combineren met archiefmateriaal en hedendaagse opnames, roepen een archeoloog en een fotograaf de emotionele impact op van wat vanuit het verleden in het heden voortduurt.

Trailer: https://vimeo.com/513369909

Kasongo (Im)Material was een officiële selectie op de volgende festivals: Kinshasa International Film Festival (2021, DRC), Belgrade International Ethnological Film Festival (2021, Servië), Cotonou International Digital Film Festival (2021, Benin), Sharjah Film Platform (2021, Verenigde Arabische Emiraten), Saint-Louis Docs - Festival International du Film Documentaire de Saint-Louis (2021, Senegal), Luxor African Film Festival (2022, Egypte), Afrika Film Festival Leuven (2022, België), New York African Film Festival (2022, VS), Zanzibar International Film Festival (2022, Tanzania) en Congo in Harlem Festival (2022, VS).

Avant-première in Vlaanderen

Een jaar geleden hield België een officiële ceremonie als eerbetoon aan de Congolese onafhankelijkheidsheld en premier Patrice Lumumba, vermoord in 1961.

In het kader van de programmatie 125/5 jaar van het AfricaMuseum en met de Congolese onafhankelijkheidsdag in het vooruitzicht, vertoont De Cinema in Antwerpen de nieuwe documentaire 'Lumumba, de terugkeer van een held' van Quentin Noirfalisse, Benoit Feyt en Dieudo Hamadi.

Na de vertoning modereert Nadia Nsayi (verantwoordelijke culturele programmatie AfricaMuseum) een gesprek met Ludo De Witte (auteur van ‘De moord op Lumumba’), Randy Kalemba (voorzitter van de culturele organisatie ICK) en het publiek.

LUMUMBA, de terugkeer van een held

61 jaar na zijn moord keert Patrice Lumumba terug naar de Democratische Republiek Congo. Of, zoals een van zijn kinderen het uitdrukte, Congo keert terug naar Congo. Lumumba werd samen met twee van zijn naaste medewerkers vermoord, midden in de Koude Oorlog en tijdens de golf van Afrikaanse onafhankelijkheden. Slechts één tand schijnt de zuurbehandeling van hun lichamen door een Belgische politieagent te hebben overleefd. Deze film vertelt het verhaal van de zeer politieke festiviteiten rond de teruggave van Lumumba's stoffelijke resten, maar probeert vooral te achterhalen wat er van Patrice Lumumba is overgebleven, in Congo en in België. Zijn moord en die op Okito en Mpolo blijven tot nu toe onbestraft.

Cécile Djunga © Lillo Mendola

Na een verblijf van 5 weken in Burkina Faso in april 2023, presenteert Cécile Djunga haar nieuwe show in België.

Als Belgische afkomstig uit Congo maakte ze op 33-jarige leeftijd haar eerste reis naar Afrika. Van avonturen tot onthullingen, van verrassingen tot misverstanden, ze ervaart een ware cultuurschok. In de maling worden genomen bij de douane, niet begrijpen dat ze wordt versierd, lachen op het verkeerde moment... allemaal inspiratiebronnen voor deze ritmische, humoristische, goedhartige maar niet minder doortastende one woman show! Met naïviteit en alle energie die we kennen, is haar reis naar een onbekend land een hymne aan de ontmoeting met anderen... en aan de ontmoeting met onszelf.

Het Koninklijk Museum voor Midden-Afrika (AfricaMuseum) bestaat in 2023 125 jaar. Het museum heropende 5 jaar geleden ook zijn deuren na een renovatie. 

Ter gelegenheid hiervan organiseert de instelling activiteiten die de rol van het museum in het verleden, het heden en de toekomst in vraag stellen. 

Het bezoek begint in de Grote Rotonde. De gids nodigt je uit om de zalen te verkennen die gewijd zijn aan de Belgische koloniale geschiedenis in Centraal-Afrika (DR Congo, Rwanda, Burundi), het verhaal van Patrice Lumumba, de oorlog in Oost-Congo, de Afrikaanse aanwezigheid in België en de problematiek van de restitutie van het erfgoed. Aan de hand van voorbeelden uit de actualiteit reflecteert de gids over de impact van de kolonisatie op het heden. 
Na het bezoek kan je deelnemen aan een uitwisseling in aanwezigheid van een medewerker van het museum. Wat vond je van het bezoek? Heb je nog vragen?

Wie zijn de gidsen?

François Makanga gidst de rondleidingen in het Frans. Hij is gastspreker, kunstenaar en activist.

Paul Vossen gidst de rondleidingen in het Nederlands. Hij studeerde bio-ingenieur en Conflict & Ontwikkeling en werkte in Botswana, Burundi, Congo, Niger en de Sahel. Hij is ook auteur van het boek 'Jullie rijkdommen voor onze beschaving'.

Programma

Donderdag 18 mei om 15u00  (online)
Racisme et politique d'extraction

• Spreker: François Makanga (gids, spreker, kunstenaart en activist)
• Taal: Frans
   

Vrijdag 19 mei om 18u00 (online)
Des espaces et des narratifs afrodescendant.e.s comme impératifs émancipatoires 

• Spreker: Anne Wetsi Mpoma (kunsthistorica en oprichtster van Wetsi Art Gallery)
• Taal: Frans
   

Zaterdag 20 mei (in het AfricaMuseum)

• 10u00: Rondleiding 
  Geschiedenis en koloniale propaganda
  • Gids: Alexia Papadis (Bamko)
  • Taal: Nederlands
• 13u00: Rondleiding 
  Décoloniser le musée : dix défis
  • Gids: Mireille-Tsheusi Robert (voorzitster van Bamko)
  • Taal: Frans
• 14u00: Rondleiding
  Geschiedenis en koloniale propaganda
  • Gids: Soetkin De Backer (Bamko)
  • Taal: Nederlands
• 15u30: Slotconferentie
  Kan men het museum dekoloniseren ?
  • Spreker: Françoise Vergès (schrijfster) 
  • Taal: Frans

Salomé Ysebaert & Marie-Reine Iyumva, Expo Mensentuin, Africamuseum, 2021, © Nadia Nsayi

In 2023 bestaat het Koninklijk Museum voor Midden-Afrika (AfricaMuseum) 125 jaar. Ook heropende het museum 5 jaar geleden de deuren na een renovatie. Daarom stelt de instelling dit jaar een reeks activiteiten over de rol van het museum in het verleden, het heden en de toekomst.

Naar aanleiding van de officiële inhuldiging van zijn nieuwe ruimte rond racisme, organiseert het museum een MuseumTalk over zijn bijdrage aan (anti)racisme in de Belgische samenleving tijdens de koloniale periode en na de onafhankelijkheid van Congo, Rwanda en Burundi.

Het evenement wordt gemodereerd door Marie-Reine Iyumva.

Programma:

• 14:00 – 15:00: Voorstelling van de Racisme Ruimte door Marie-Reine Iyumva (dienst Partnerschappen AfricaMuseum) en Salomé Ysebaert (dienst Tentoonstellingen AfricaMuseum)
• 15:00 – 15:15: Verwelkoming door Bart Ouvry, algemeen directeur AfricaMuseum
• 15:15 – 15:45: Wat was de bijdrage van het museum in de verspreiding van racisme in de Belgische samenleving ? 
  • Guido Gryseels, voormalig algemeen directeur AfricaMuseum
  • Georgine Dibua, coördinatrice vereniging Bakushinta
• 15:45 –16:45: Welke rol voor het museum in de vorming tegen racisme in de Belgische samenleving ? 
  • Mireille-Tsheusi Robert, voorzitster vereniging Bamko
  • Amina Odofin, doctoraatsstudente Universiteit Gent
  • Tine Geunis, dienst Educatie & Cultuur AfricaMuseum 
• 16:45– 17:30: Vragen en uitwisseling met het publiek