Het grootste tropische veengebied ter wereld bevindt zich in de Democratische Republiek Congo

Veen is gedeeltelijk afgebroken plantaardig materiaal. Wanneer de bomen, bladeren en wortels afsterven, zorgt de watermassa die het hele jaar door in de moerassen aanwezig is ervoor dat ze niet volledig kunnen afbreken. Langzaam vormt er zich dan een laag veen. De koolstof die tijdens de plantengroei wordt geaccumuleerd, wordt dan vastgelegd in het veen, dat zo als een echte ‘koolstofspons’ fungeert. Wanneer veengebieden uitdrogen, bijvoorbeeld door veranderingen in het landgebruik, kan de afbraak van het veen hervatten, waarbij de koolstof die het opsloeg, vrijkomt in de atmosfeer.

In een nieuwe studie, gepubliceerd in Nature Geoscience, heeft een internationaal team van onderzoekers uitgestrekte veengebieden in het centrale Congobekken geïdentificeerd, die 16,7 miljoen hectare beslaan - meer dan vijf keer de oppervlakte van België. Op sommige plaatsen is het veen tot 6,5 meter diep.

De onderzoekers hebben aangetoond dat deze veengebieden tussen 26 en 32 miljard ton koolstof opslaan, wat overeenkomt met drie jaar wereldwijde uitstoot van fossiele brandstoffen. Het Centrale Congobekken omvat 36% van de tropische veengebieden in de wereld en bevat 28% van de koolstof opgeslagen in veengebieden in de wereld.

‘Onze resultaten onderstrepen het belang van Congolese veengebieden als opslagplaats van koolstof’, zegt Bart Crezee, onderzoeker aan de Universiteit van Leeds en hoofdauteur van de studie.

‘De hoeveelheid koolstof die in dit veengebied is opgeslagen, komt overeen met die van alle bomen in het regenwoud van het Congobekken. Het cruciale belang van het behoud van deze veengebieden in de strijd tegen de opwarming van de aarde mag niet worden onderschat.’

Slechts 8% van deze veenkoolstof bevindt zich in beschermde gebieden, wat wijst op kwetsbaarheid voor toekomstige veranderingen in landgebruik. Eind juli 2022 wordt bijvoorbeeld een miljoen hectare van deze veengebieden door de regering van de DRC geveild voor oliewinning.

‘De veenmoerassen van Centraal-Congo zijn momenteel een van de ecosystemen met de hoogste koolstofdichtheid op aarde, met gemiddeld 1712 ton koolstof per hectare. Dit is meer dan 7 keer zo veel als een ‘normaal’ bos op droge grond. ’, zegt Wannes Hubau, onderzoeker aan het Koninklijk Museum voor Midden-Afrika die aan de studie meewerkte.

‘Deze veengebieden liggen vaak in afgelegen gebieden en zijn tot dusver relatief ongestoord gebleven. De exploitatie ervan kan een rampzalig effect hebben op het beheer van de klimaatverandering.’

‘Toen we de nieuwe veengebiedenkaart overlapten met plannen voor veranderingen in landgebruik, ontdekten we dat een kwart van de koolstofvoorraad wordt bedreigd door industriële houtkap, mijnbouw of de ontwikkeling van palmolie’, aldus Wannes Hubau.

De studie werd geleid door de Universiteit van Leeds (VK) en de Universiteit van Kisangani (DRC), in samenwerking met, onder andere, het Koninklijk Museum voor Midden-Afrika.