Concert

Dit weekend, dat plaatsvindt in het AfricaMuseum, is gespreid over twee dagen:

Zaterdag 14 december: conferentie

Met de steun van TVC Médical 

De rumba is verankerd in de Congolese identiteit en ademt echte levensvreugde. Het is een levenswijze en ingesteldheid van de geest. Tijdens de conferentie geeft Klay Mahungu een uiteenzetting over de geschiedenis en de evolutie van de rumba van de jaren 1940 tot nu. Hoe kan rumba de mentaliteit veranderen? Hoe kunnen jongeren zich deze muziek eigen maken?

Vanop de eerste rij zal je kunnen luisteren naar de man die bekendstaat als de ‘Gitaarmagiër’: artiest, componist en arrangeur Pépé Felly Manuaku. Hij zal vertellen over zijn bijdrage aan de Congolese rumba maar ook over zijn eigen stijl. Verder zal hij enkele gitaardemonstraties geven.
 

Zondag 15 december: concert

Super Rumba is een Congolese rumba-band uit Brussel. Hun repertoire bestaat uit de klassiekers die de Congolese rumba beroemd hebben gemaakt. De sfeer die ze oproepen bij elk optreden laat niemand onberoerd en zuigt het publiek naar de dansvloer. Het concert wordt gedragen door ervaren muzikanten, van wie sommigen hebben samengewerkt met prestigieuze Congolese muzikanten en groepen zoals Franco, Tabu Ley, Papa Wemba, Zaïko, Wenge Musica en Fally Ipupa.

Wie is Klay Mahungu?

Als er vandaag zo vaak over de Congolese rumba gesproken wordt in België, dan zit Klay Mahungu hier voor iets tussen. Al bijna veertig jaar organiseert hij concerten en conferenties en neemt hij deel aan televisie- en radioprogramma's over het thema rumba. Hij is ook aanwezig op sociale netwerken. Je kan niet om Klay Mahungu heen als het gaat om de promotie en productie van de Congolese rumba in België. Hij heeft een sterke reputatie, niet alleen in de Congolese diaspora, maar ook in de Democratische Republiek Congo, zijn land van herkomst.

Zijn samenwerking met verschillende instellingen en culturele hotspots, zoals het AfricaMuseum, Bozar of het Theater Molière heeft de voorbije jaren tot bijna twintig rumba-concerten geleid. Enkele van de meest spraakmakende zijn Rumba Lumumba, de 50e verjaardag van de mythische Congolese rumba-band Zaïko Langa Langa, de concerten als eerbetoon aan de grote Papa Wemba.

De Congolese rumba overbrengen naar een breder publiek is de rode draad achter alle evenementen die Klay Mahungu organiseert. Hij gaat tegelijkertijd pedagogisch en ludiek te werk: het publiek moet zich zeker amuseren, maar tegelijkertijd wil hij dat het ook meer te weten komt over rumba en de plaats ervan in de Congolese cultuur.

Wie is Papa Wemba?

Jules Shungu Wembadio Pene Kikumba, aka Papa Wemba, is een Congolees singer-songwriter en acteur. Hij werd geboren in 1949 in Lubefu, Belgisch-Congo (in de huidige provincie Sankuru, in de Democratische Republiek Congo) en stierf in 2016 in Abidjan (Ivoorkust) nadat hij op het podium onwel was geworden. Hij is medestichter en leider van het label Viva la Musica. Hij heeft sterren van de Congolese en Afrikaanse muziek aangetrokken en opgeleid, zoals King Kester Emeneya en Awilo Longomba.

Met zijn carrière van bijna vijftig jaar wordt hij beschouwd als een van de legendes van de Congolese en Afrikaanse muziek. Hij is misschien niet de bedenker van de Congolese rumba, maar hij is wel een pijler ervan en een van de artiesten die dit genre internationale bekendheid bezorgde. Hij lag ook mee aan de grondslag van de soukous. De rumba blijft echter zijn handelsmerk, ondanks andere stijlen die hij in zijn repertoire opneemt, zoals rock, ndombolo en wereldmuziek.

In 1969, richt hij mee Zaïko Langa Langa op. Hij verlaat de groep in 1974, en sticht Isifi Lokolé en nadien Yoka lokole. In 1977 is hij medestichter van Viva La Musica.

Eind jaren 1970 is hij hét gezicht van de SAPE-beweging

Na Tabu Ley Rochereau is hij de tweede Congolese artiest die een contract tekent bij een internationaal platenlabel, Peter Gabriels Real World, bij wie hij drie albums zal uitgeven: Le Voyageur (1992), Émotion (1995), en Molokaï (1998) .

In 1980 brengt hij zijn eerste pan-Afrikaanse hit uit, Analengo. In 1986 verhuist hij naar Frankrijk en verschijnt hij voor het eerst op het scherm in de film La vie est belle. In 1989 raakt hij bekend in de Verenigde Staten met zijn revue Africa Oyé. In 1999 kiest de Italiaanse filmregisseur Bernardo Bertolucci twee van zijn liedjes, Maria Valencia en Le Voyageur voor zijn film Paradiso e Inferno.

Jaarlijks wordt de oprichting van de Afrikaanse Unie op 25 mei 1963 herdacht. Het evenement Africa Day is een dag om de Afrikaanse diversiteit en successen te vieren, het culturele en economische potentieel op het Afrikaanse continent te benadrukken en het bewustzijn rond de pan-Afrikaanse idealen te vergroten. De dag wil eveneens Afrikanen en de Afrikaanse diaspora inspireren om mee te denken over de toekomst van het continent.

Africa Day heeft dit jaar Ghana als gastland. Dit is een eerbetoon aan het werk van de eerste president van een onafhankelijk Ghana, en grote pan-Afrikaan Kwame Nkrumah. Met zijn onafhankelijkheidsstrijd in Ghana heeft hij andere landen op het continent geïnspireerd om te streven naar hun eigen onafhankelijkheid.

De dag wordt afgesloten met live performances en een afterparty.

Nana Benz is een vzw uit Antwerpen opgericht door Tetty Kayembe, Audrey Ikirezi en Eyram Amavi met als missie de beleving van Afrikaanse culturen te promoten bij de diaspora in België. Om deze missie te verwezenlijken, organiseert de vereniging culturele en educatieve evenementen.

Wie is Shak Shakito ?

Shamba Benoit Olela werd geboren in het stadje Lodja, in de provincie Kasaï oriental, in het centrum van de Democratische Republiek Congo (DRC). Op zijn veertiende ging hij bij zijn zus wonen in Kinshasa, de hoofdstad, op zo'n 2000 km van zijn geboorteplaats. Zijn buurman, die in zijn wijk de nachten opvrolijkte met gitaarspel, inspireerde hem om gitaar te leren spelen, ter begeleiding van zijn teksten.

In 2007 behaalt hij zijn muziekdiploma aan het Institut National des Arts. Het is in 2008, op het Festival Cœur d'Afrique in Kinshasa, dat hij zijn professionele muzikale carrière lanceert onder zijn artiestennaam Shak Shakito. Hij is te zien op de belangrijkste festivals en de grootste podia van Kinshasa.

Als auteur, componist, zanger en muzikant produceert en lanceert hij in 2011 zijn eerste album Fausses Notes. In februari 2017 kiest hij het Institut français de Kinshasa om zijn tweede album Ngelo voor te stellen.

Familieactiviteiten

De hele dag door (10.00 tot 18.00u) kan je met (klein)kinderen een droomstad knutselen. Deze en andere doe-activiteiten rond het thema ‘thuis’ maken er gegarandeerd een geslaagde familie-uitstap van. 

Concert met Afrikaanse hits

Van 16.00 tot 17.00u treden muzikanten van het AfricaMuseum op. Al gehoord van Miriam Makeba of Papa Wemba? Danste je al op Jerusalema? Kom thuis in de wereld van Afrikaanse hits die behoren tot het muzikaal erfgoed van verschillende landen in Afrika. 

Wat is Erfgoeddag?

Elk jaar op de eerste zondag na de paasvakantie is het Erfgoeddag in Vlaanderen en Brussel. Erfgoeddag richt zich op het cultureel erfgoed. Het is een initiatief van FARO, Vlaams steunpunt voor cultureel erfgoed vzw, in samenwerking met de erfgoedgemeenschappen. Elk jaar doen honderden musea, archieven, erfgoedbibliotheken, heemkundige kringen en talloze andere erfgoedorganisaties mee. Jaarlijks groepeert Erfgoeddag alle activiteiten rond een bepaald thema. In 2024 is het thema ‘thuis’. 

Op 21 juli organiseert de vereniging Afrik'Aalst een dag in het museum voor haar leden, met rondleidingen voor volwassenen en een muziekworkshop voor kinderen.

Als onderdeel van het evenement nodigen we je uit voor een concert van Congolese Rumba. Het verhaal wordt verteld en vertolkt door Rodriguez Vangama (bas, gitaar, zang) met Yannick Koy (zang), Petit Poisson (gitaar), Pito Fundu (keyboard) en Paulin Lukombo (drums).

Cécile Djunga © Lillo Mendola

Na een verblijf van 5 weken in Burkina Faso in april 2023, presenteert Cécile Djunga haar nieuwe show in België.

Als Belgische afkomstig uit Congo maakte ze op 33-jarige leeftijd haar eerste reis naar Afrika. Van avonturen tot onthullingen, van verrassingen tot misverstanden, ze ervaart een ware cultuurschok. In de maling worden genomen bij de douane, niet begrijpen dat ze wordt versierd, lachen op het verkeerde moment... allemaal inspiratiebronnen voor deze ritmische, humoristische, goedhartige maar niet minder doortastende one woman show! Met naïviteit en alle energie die we kennen, is haar reis naar een onbekend land een hymne aan de ontmoeting met anderen... en aan de ontmoeting met onszelf.

De Congolese rumba werd door UNESCO erkend als immaterieel erfgoed in december 2021. Logisch aangezien deze muziek al tientallen jaren in Afrika zegeviert. Rumba Divas is een project dat is ontstaan ​​na deze erkenning.

De plaats van vrouwen in rumba lijkt onbelangrijk, omdat er in vergelijking met mannen maar weinig grote vrouwelijke sterren zijn. Daarom bedacht de Belgisch-Congolese filmmaker Monique Mbeka Phoba de Rumba Divas om de rol van vrouwen in rumba te vieren.

Na Bozar in mei 2022 in Brussel is het de beurt aan De Roma in Antwerpen, in samenwerking met het AfricaMuseum, om drie prachtige zangeressen te verwelkomen: IYENGA, YEMO en MARIE DAULNE.

Drie verschillende stijlen, die de oneindige rijkdom van de rumba laten zien.

Iyenga vermengt rumba met klanken uit haar geboortedorp in het Evenaarsgebied. Ze is een van de meest veelbelovende vrouwelijke talenten van dit moment en komt speciaal uit Kinshasa.

Yemo groeide op in België en woont nu in Londen. In haar liedjes vermengt ze de rumba van haar ouders met de urban sounds van haar generatie, met originaliteit en veel energie.

Al meer dan 25 jaar brengt Marie Daulne, een virtuoze vocale creatie, haar publiek aan het dansen. Dit heeft geleid tot een ongelooflijke internationale carrière! Ze is een kind van de rumba en dat zal ze bewijzen in De Roma. Ze is ook de meter van het project Rumba Divas, dat ze sterk heeft aangemoedigd.

De presentatie van de avond wordt verzorgd door Ndandu Welkenhuysen.

In 2023 kan je tussen 8 maart (Internationale vrouwendag) en 30 juni (Congolese onafhankelijkheidsdag) met het ticket van dit evenement het AfricaMuseum gratis bezoeken.

Tussen geboorte en dood. In Afrika, net als elders, gaan belangrijke momenten in het leven gepaard met riten en ceremonies die vaak een zeer lange geschiedenis hebben. 
Met haar stem, haar gitaar en haar kennis van Congo neemt Monik Tenday u mee door het museum via de Grote Rotonde en de zaal Rituelen en Ceremonies. 
De tournee eindigt met liedjes uit haar repertoire. Tijdens de muziekworkshop wordt het publiek getrakteerd op een kort concert in de vier nationale talen van Congo: Lingala, Swahili, Tshiluba en Kikongo. 
 

Wie is Monik Tenday?
Zij is een Europese kunstenaar van Afrikaanse afkomst en is geboren in Mbuji-Mayi (Kasai) en is een Congolese artieste-muzikante uit de Democratische Republiek Congo. Via haar (groot)ouders draagt Monik Tenday de erfenis van een rijk artistiek erfgoed met zich mee. Na haar lager en middelbaar onderwijs in Lubumbashi en vervolgens in Kinshasa, koos ze voor de muziekafdeling van het Nationaal Instituut voor de Kunsten (I.N.A.). Ze werd behouden als lerares klassieke gitaar vanaf het moment dat ze afstudeerde tot nu. 
"Je vous regarde" (2008) is het eerste album uit haar carrière. Dit album maakte haar reputatie. Ze trad verschillende keren op in Kinshasa (Centre Wallonie Bruxelles, Centre Culturel Français), in andere landen in Afrika (Congo-Brazza, Mali) en in België (Francofolies, Bozar, Muziekpublique, Bruxelles-les-Bain). 
In 2009 won ze de ontdekkingsprijs van de Pan-African Trophy of Excellence "Mwana mboka", wat haar ertoe aanzette een nieuw album uit te brengen. Dit tweede album heet "L'envol" en wordt gevolgd door "Envol intégral" (2012). Na de release van haar nieuwe album "Opération radar" (2020) en in het verlengde van haar strijd voor mishandelde vrouwen, wilde ze hulde brengen aan vrouwelijke slachtoffers van verkrachting en aan het werk van Nobelprijswinnaar dokter Denis Mukwege.
 

> Abonneer je op het Youtube-account van Monik Tenday
> Volg de kunstenaar op Facebook

Programma:

• 10.30 – 13.00 : Inleiding tot de rumba-gitaarPytshens Kambilo laat u deze ochtend kennismaken met de unieke stijl van de rumba-gitaar en de geschiedenis ervan. Deze inwijding is voor alle niveaus. Breng een gitaar mee. Een koffie/croissant om te beginnen en een broodje om te eindigen worden aangeboden.
• 14.30 – 15.30 : Presentatie van het project 'Lindanda en partitie'
  Het project heeft tot doel het gitaarspel in de cultstukken van de Congolese rumba, die sinds 2022 door de UNESCO op de lijst van immaterieel cultureel erfgoed van de mensheid is geplaatst, te inventariseren en in partituur om te zetten. Tot nu toe was er geen partituur voor dit belangrijke genre van Afrikaanse muziek. Alles gebeurt op het gehoor, door mondelinge overdracht en instrumentale oefening.
  Deze presentatie gaat gepaard met een showcase van enkele emblematische titels van de Congolese rumba met Diego Higueras (gitaar).
   

Wie is Pytshens Kambilo? 
Hij is een Europese kunstenaar van Afrikaanse afkomst. Hij is een gitarist, zanger, auteur - componist - performer geboren in Kinshasa in Zaïre (nu de Democratische Republiek Congo) in 1977. Kind van een land waar muziek koning is en waaruit de besten zijn voortgekomen (Dr Nico, Franco Luambo, Jean Bosco Mwenda, Papa Noel, Rey Lema, Pepe FellyManuaku, So Kalmery, etc....) Pytshens Kambilo begon zijn muzikale carrière op twaalfjarige leeftijd, als drummer die bierkratten begeleidde. Toen hij zijn passie had ontdekt, speelde hij serieuzer als drummer in het muziekensemble van zijn plaatselijke kerk. Op 18-jarige leeftijd, terwijl hij architectuur studeerde, pakte hij zijn eerste gitaar. Hij heeft het nooit verlaten.
Pytshens Kambilo heeft vier soloalbums en talrijke samenwerkingen op zijn naam staan. Hij werkte samen met Jean Goubald als gitarist en dirigent, Gaël Faye met wie hij twee nummers deelde, Sam Tshintu en Yvon Moupala, voor wie hij een album componeerde, arrangeerde en uitvoerde. Hij werkt ook samen met andere artistieke werelden. Hij creëerde muziek voor shows van tekstzanger Serge Kakudji, dansers Yves Mwamba en Faustin Linyekula.
Pytshens Kambilo is autodidact en geïnteresseerd in overdracht. Hij is de initiatiefnemer van het Lindanda-festival, lindanda betekent gitaar in het Lingala, dat in juni plaatsvindt in Kinshasa en Lubumbashi. Sinds enkele jaren voert hij ook een groot onderzoeksproject uit, "Lindanda en partition", dat tot doel heeft het gitaarspel in de cultstukken van de Congolese rumba te inventariseren en te transcriberen in partituur. In deze context is Pytshens Kambilo in residentie bij het AfricaMuseum waar hij onderzoek doet naar de geluids- en beeldarchieven van de afdeling musicologie. Dit onderzoekswerk moet in digitale vorm beschikbaar worden gesteld om het breed toegankelijk te maken, maar ook via een publicatie die in de loop van 2023 moet verschijnen.