Lezing

Het boek

‘Janice Deul zoekt in een openlijk racistisch land hoopvol naar een weg voorwaarts. Sinds de laatste verkiezingen van 2023 is het tij in ons land gekeerd – in het bijzonder voor mensen van kleur. Voor het eerst in haar leven stelt Janice Deul zichzelf de vraag: is dit nog wel de plek voor mij? Op basis van persoonlijke ervaringen, observaties en gesprekken met mensen uit haar omgeving beschrijft ze hoezeer het huidige politieke en mediaklimaat hun individuele leven raakt en de maatschappij ontwricht. Maar wanhopen doet ze geenszins. Nederland is van alle Nederlanders. We moeten juist hoop en kracht blijven putten uit die diversiteit en multiculturaliteit.’

De schrijver

Janice Deul is een Afro-Nederlandse journalist, DEI-professional (Diversity, equity, inclusion) en mode-/cultuuractivist met meer dan twintig jaar ervaring in de bladenwereld. Ze engageert zich sinds 2011 voor een inclusief, veilig en inspirerend klimaat in fashion, media en kunst. Daarnaast is ze een fervent opinieschrijver: haar Volkskrant-stuk over de gedroomde vertaler van Amanda Gormans ‘The Hill we Climb’ ging viraal en leidde tot een internationale polemiek. In 2023 publiceerde ze Keti Koti, een toegankelijk naslagwerk over de herdenking en viering van de afschaffing van de slavernij in Suriname en op de voormalige Nederlandse Antillen, waarin zij pleit voor 1 juli als nationale vrije herdenkingsdag.

Het boek toont aan dat het in stand houden van de tropische wouden als grootste koelingssysteem van de wereld een moeilijke evenwichtsoefening en een grote uitdaging is. Miljoenen mensen zijn direct van het bos afhankelijk voor voedsel, energie, bouwmaterialen en medicijnen. De centrale vraag is hoe de welvaart van de bevolking samen kan gaan met het behoud van de wouden en de CO2 die daarin opgeslagen is. Om het boek te schrijven sprak John met boeren, politici, ondernemers en onderzoekers in Congo en hier. Afrika en Europa, als buurcontinenten, kunnen veel winnen bij diepgaande samenwerking om de wouden in stand te houden. 
 

Hanne Knaepen, werkzaam rond klimaat en groene transitie bij ECDPM, het Centrum voor Afrika-Europa relaties, zal het gesprek tussen John Vandaele en Wannes Hubau modereren. Professor Jean-Remy Makana zal tussenkomen vanuit Congo. Er is gelegenheid voor het publiek om vragen te stellen. Dit evenement zal uw blik op de samenwerking tussen Afrika en Europa zeker bijstellen.
 

Programma:

• Korte inleiding door Africamuseum en GROS.
• Gesprek met John Vandaele en Wannes Hubau gemodereerd door Hanne Knaepen.
• Videolink met Jean-Remy Makana, prof. bosbeheer aan de Universiteit van Kisangani.
• Afsluitend woord door schepen van ontwikkelingssamenwerking Kristina Eyskens, gevolgd door een korte receptie.

Prins Louis Rwagasore, geboren in 1932 als oudste zoon van mwami (koning) Mwambutsa IV Bangiricenge, werd op 13 oktober 1961 vermoord, nadat hij tot premier van Burundi was gekozen. In die tijd stond Burundi, een land in Centraal-Afrika, onder Belgisch bestuur.

Programma

14u30-15u

Ontvangst met Burundese trommels 

15u-17u

Conferentie met de volgende sprekers:

-    Melchior Mukuri: historicus en emeritus hoogleraar aan de Universiteit van Burundi (deelname via video)
-    Aline Ndenzako: kleindochter van mwami Mwambutsa IV Bangiricenge, nicht van prins Louis Rwagasore en initiatiefneemster van de vereniging « Mémoires communes, avenir commun »
-    Jean Bosco Rwigemera: nazaat van mwami Mutaga III Senyamwiza, voormalig diplomaat in Tanzania en België, voormalig eerste secretaris van de Revolutionaire Jeugd Rwagasore en voormalig lid van het Centraal Comité van de partij UPRONA
-    Gaëtan Sebudandi: persoonlijke vriend van prins Louis Rwagasore, journalist en auteur.

De moderator is Innocent Harerimana, docent, schrijver en dichter en vertegenwoordiger van de koninklijke familie van Burundi-Kukirimba België.

17u-18u

Receptie

Tijdens de zomer stelde het AfricaMuseum “Écouter la ville”, een geluidsinstallatie van Malafi'Arts production, voor. Deze installatie nodigt je uit om te luisteren naar geluiden die zowel uniek als universeel zijn, en biedt een moment van reflectie. Het werk is opgebouwd rond vier thema's: de circulaire economie, stadstalen, verkeer en natuurgeluiden, en herinnert ons eraan dat elke stad een eigen geluid heeft.

Programma

14u00-16u00     Rondleidingen door Niamba Malafi en Jenny Elsie Arakaza
16u30-17u30     Voorstelling van het artistiek project van Niamba Malafi en gesprek met auteur Émilie Flore Faignond
17u30-19u00     Receptie, slam poetry en livemuziek met Microméga, Miryad’Or, Shak Shakito, Petit Wendo, Huguette Izobimpa en Malafi

Deze namiddag vol ontmoeting, taal en muziek zet de culturele diversiteit van de Kivu in de kijker. In die regio in het oosten van Congo woeden al jaren conflicten.

Via gesprekken, geuren, geluiden en beelden brengt Siku Ya Kivu de veelzijdigheid van de Kivu tot leven. Je bent welkom om over taal te leren en muziek te beleven als levend erfgoed en bron van verbinding.
 

Programma

13u-14u | Verwelkoming Kafé Kivu
Een warme en zintuiglijke kennismaking met Kivu via koffie, machanza (kaas), textiel, muziek en kunstwerken

14u-15u |Conferentie: ‘De toekomst van talen in Kivu’
Een gesprek over taal als cultureel kompas. Wat betekent taalverlies voor de gemeenschappen? En welke rol kunnen kunst, onderwijs, media en opvoeding spelen in het behoud van dit immaterieel erfgoed? De focus van het gesprek ligt op lokale talen – zoals KiNande, Shi en KiHunde – die ondanks hun kracht steeds meer onder druk staan.

16u-17u | Vredesconcert met AiméDoh
De Belgisch-Congolese zanger AiméDoh brengt een muzikale ode aan zijn roots, met liederen in het Swahili vol waarheid, verzoening en hoop.

Partners
Siku Ya Kivu is een samenwerking tussen Komala vzw, MAQOM Legacy en het AfricaMuseum. Komala is een platform voor culturele versterking binnen de Congolese diaspora in België en daarbuiten.

Sinds maart vonden twee edities plaats, in het Congolees Cultureel Centrum (Brussel) en het MAS (Antwerpen), waarbij deze koninkrijken werden verkend. Met historicus Momi Mbuze boden ze ruimte voor reflectie over de politieke systemen, wereldbeelden en culturele uitingen van de koninkrijken van de huidige Democratisch Republiek Congo. 

Voor deze laatste editie verandert het format: een thematische rondleiding binnen het AfricaMuseum, gevolgd door een panelgesprek over de intergenerationele overdracht van kennis. Deze locatie is niet toevallig gekozen: lang geassocieerd met een koloniale visie op Afrika, wordt het museum een plek van herwaardering en overdracht. 

Met de Kongo Tour willen we niet enkel naar het verleden kijken, maar ook een vaak gemarginganiseerd collectief geheugen levend houden. Daarnaast stellen we ons de vraag: Hoe kunnen we ervoor zorgen dat jongere generaties zich verdiepen in hun geschiedenis en deze overdragen in de toekomst? 

“Onze geschiedenis begint niet met de kolonisatie. Ze begint bij ons.” 
— De Congolese Kring 

De Congolese Kring, een collectief uit de diaspora en actief in Vlaanderen, zet zich in voor de overdracht van Afrikaanse verhalen, gedragen door degenen die er erfgenamen van zijn. 

Enkel in het Frans. 

Op 7 december a.s. organiseert KBR ter gelegenheid van de afsluiting van het tweede onderzoeksjaar van het project Congolines opnieuw een publieke ontmoeting met de onderzoek(st)ers van dit project dat wordt gecoördineerd door het AfricaMuseum, in samenwerking met KBR, de UNIKIN (universiteit van Kinshasa, DR Congo) en de Gentse universiteit.

De onderzoek(st)ers van dit project hebben als voornaamste doel het fenomeen van tekenen op papier in de DR Congo tijdens de koloniale tijd (eerste helft van de 20ste eeuw) opnieuw in zijn context te plaatsen.

Bestaat Albert Lubaki?

Na de eerste ontmoeting van vorig jaar, die betrekking had op de algemene toestand van het onderzoek, zal deze tweede ontmoeting in het teken staan van het onderzoek naar de kunstenaar Albert Lubaki en naar het feit of hij werkelijk heeft bestaan.

Om inzicht te krijgen in het verleden verdeelt het team van het project Congolines zijn tijd tussen veldwerk, zoekwerk in de archieven en technische analyses van tekeningen. Net als echte privédetectives ontrafelen ze complexe verhalen en stellen ze meer vragen dan ze antwoorden vinden.

Programma

14.00 uur: Inleiding: Bambi Ceuppens, Vicky Van Bockhaven en Joris Van Grieken

14.20 uur: Diana Salakheddin, “Retracer la biographie d’Albert Lubaki. Problèmes et aspects méthodologiques”

14.40 uur: Ophélie Laloy, “Georges Thiry, une source primaire littéraire?”

15.00 uur: Yvette Nyalusala Ikando, “Peinture murale comme moyen de communication culturel dans le Nord- Est de la RDC”

15.20 uur: Conclusie: Bambi Ceuppens, Vicky Van Bockhaven en Joris Van Grieken

15.30 – 16.00 uur: Vragen van het publiek

16.00 – 16.30 uur: koffie