Debat

Doorheen de eeuwen is kunst vaak ingezet als vorm van verzet, of werd ze de lont aan het kruidvat van grote revoluties. Ook binnen de hedendaagse dekoloniale beweging fungeert kunst als katalysator voor moeilijke gesprekken en biedt ze taal voor ervaringen die moeilijk in woorden te vatten zijn.

In België hebben de omstreden standbeelden van Leopold II veel beroering veroorzaakt. Sommigen beschouwden de beschadigingen als vandalisme, anderen als de stem van het volk. Standbeelden zijn geen dode objecten; ze spreken een taal en bevestigen een norm. Honderd jaar geleden verankerden ze een dominant wereldbeeld. Vandaag wordt dat wereldbeeld in vraag gesteld — en dus ook de beelden zelf.

Op 30 juni 1960 werd de Democratische Republiek Congo onafhankelijk. Patrice Lumumba (1925-1961), die precies honderd jaar geleden werd geboren, is één van de vaders van deze onafhankelijkheid. Ze symboliseert een historisch succes voor Congolezen over de hele wereld.

Dipanda 65 stelt je een feestelijke namiddag van ‘Congolees succes’ voor, als eerbetoon aan de Congolese onafhankelijkheid.
 

Conferentie 15 - 17 u.

Inleiding

•    Dries Vanysacker (KU Leuven): Sport en onafhankelijkheid
•    Klay Mahungu (cultureel ondernemer): Rumba-muziek, een verzetssymbool

Uitwisseling met inspirerende personaliteiten

•    Didier Mbenga (NBA)
•    Jeny Bonsenge (dans)
•    Prof. Dr. Meshia Cédric Oveneke (technologie)
•    Francesca Lueya (voetbal)

Concert 18 - 19 u.

Het orkest Super Rumba neemt je mee op een muzikale reis langs de grote klassiekers van de Congolese rumba. Een feestelijke sfeer, gedragen door ervaren muzikanten uit de beste muziekscholen van Congo.

Congolese keuken

Okapi Catering biedt je een unieke Congolese culinaire ervaring: traditionele gerechten met finesse herwerkt. Een smakelijke onderdompeling in het Congolese erfgoed, gesymboliseerd door de okapi, het nationale symbool.

Dit evenement is een initiatief van Bambelle, een organisatie die zich toelegt op het promoten van cultuur en geschiedenis van Congo door middel van inspirerende en verrijkende evenementen. Het doel is om het Congolese culturele en historische erfgoed te promoten en de deelnemers een unieke kans te bieden om zich te laten inspireren en samen na te denken over de impact van deze elementen in de evolutie van Congo.

Partners : AfricaMuseum, Kadoc-KULeuven

Sponsors : Koni De Winter, Zinho Gano, Altrax Parts

Afgelopen zomer voerden we een publieksenquête om onze bezoekers beter te leren kennen. Wat verwachten ze van het museum? Wat kan beter? Welke noden en wensen hebben ze?

Deze enquête kadert binnen onze missie: in zijn relaties met het publiek wil het AfricaMuseum toegankelijk en inclusief zijn. Als forum voor studie, educatie en dialoog hanteren we een participatieve aanpak en streven we naar co-creatie.

Het AfricaMuseum en Fémïya organiseren samen een presentatie die de belangrijkste inzichten samenbrengt en ingaat op de sterke punten en verbeterpunten die uit de enquête naar voren kwamen. Na de voorstelling volgt een Q&A-sessie en sluiten we af met een drankje. 

Deze presentatie wordt voorafgegaan door een rondleiding, georganiseerd door Femïya. Inschrijving verplicht via baladedecoloniale@gmail.com

Wie was Yakaumbu Kamanda Lumpungu? 

Ytal Yambo Bena Lumpungu: "Yakaumbu Kamanda Lumpungu was een visionair leider, niet uit zijn lood te slaan; hij drukte zijn stempel op zijn volk met zijn verlicht socio-economisch bestuur, bedachtzame politieke strategie en een niet te stoppen inzet voor de bescherming en de belangen van zijn gemeenschappen. Zijn verhouding tot het koloniaal bestuur was moeilijk; hij liep niet binnen de lijntjes en eiste onafhankelijkheid. Het leverde hem de angst en haat van de onderdrukkers op. De vendetta die volgde kreeg een triest hoogtepunt in een publieke ophanging, bedoeld om terreur te zaaien en hem weg te halen uit het collectief geheugen. Door deze wandaad kreeg hij echter net de status van martelaar en werd hij het symbool van de weerstand tegen de koloniale onderdrukking."

Waarom deelnemen?

•    om een van de koninklijke sleutelfiguren uit de Congolese geschiedenis te (her)ontdekken
•    om deel te nemen aan boeiende discussies over de nalatenschap en impact van koning Yakaumbu Kamanda Lumpungu.
•    om experts en nakomelingen van de koning te ontmoeten
•    om te genieten van een gezellige en culturele uitwisseling.

Jaarlijks wordt de oprichting van de Afrikaanse Unie op 25 mei 1963 herdacht. Het evenement Africa Day is een dag om de Afrikaanse diversiteit en successen te vieren, het culturele en economische potentieel op het Afrikaanse continent te benadrukken en het bewustzijn rond de pan-Afrikaanse idealen te vergroten. De dag wil eveneens Afrikanen en de Afrikaanse diaspora inspireren om mee te denken over de toekomst van het continent.

Africa Day heeft dit jaar Ghana als gastland. Dit is een eerbetoon aan het werk van de eerste president van een onafhankelijk Ghana, en grote pan-Afrikaan Kwame Nkrumah. Met zijn onafhankelijkheidsstrijd in Ghana heeft hij andere landen op het continent geïnspireerd om te streven naar hun eigen onafhankelijkheid.

De dag wordt afgesloten met live performances en een afterparty.

Nana Benz is een vzw uit Antwerpen opgericht door Tetty Kayembe, Audrey Ikirezi en Eyram Amavi met als missie de beleving van Afrikaanse culturen te promoten bij de diaspora in België. Om deze missie te verwezenlijken, organiseert de vereniging culturele en educatieve evenementen.

Na het MUCEM in Marseille en het Gulbenkian in Lissabon is de reizende tentoonstelling Europa, Oxalá in het AfricaMuseum te zien vanaf 7 oktober. De tentoonstelling presenteert het werk van 21 Europese kunstenaars. Hun families zijn afkomstig uit de voormalige kolonies. Deze kunstenaars, die geboren en getogen zijn in een postkoloniale context, stellen een reflectie voor over hun erfgoed, herinnering en identiteit. 

Zij hebben niet alleen de stemmen, geluiden en gebaren geërfd, maar ook de beelden en herinneringen van hun oorspronkelijke culturen, het uitgangspunt voor uitgebreid onderzoek in historische archieven. Als een gevolg daarvan leiden hun artistieke producties tot een originele reflectie over racisme, de dekolonisatie van de kunsten en de deconstructie van het koloniale denken. Zij werpen nieuwe vragen op vanuit nieuwe gebieden en dit vormt een essentiële bijdrage aan het hedendaagse Europa.

De curatoren van de tentoonstelling zijn Antonió Pinto Ribeiro (Universiteit van Coimbra, Portugal), Katia Kameli (kunstenaar) en Aimé Mpane (kunstenaar).

MuseumTalks

Elke maand afspraak met experten, onderzoekers en kunstenaars voor lezingen of boeiende debatten.

> Tous les MuseumTalks

Op zaterdag 19 november 2022 organiseert het AfricaMuseum naar aanleiding van de Internationale dag van het Kind en in samenwerking met het productiehuis De Chinezen het evenement ‘Metissen van België’. Met deze namiddag wil het museum ruimte creëren voor ontmoeting en uitwisseling tussen metissen en hun naasten uit Franstalig en Nederlandstalig België en het bredere publiek informeren over het thema. 

Sinds enkele jaren voert België een kritischer debat over zijn koloniale geschiedenis en de omgang met de gevolgen van dat verleden. Een onderwerp dat meer aandacht krijgt is het lot van metissen. Dit zijn kinderen van Afrikaanse moeders en Europese vaders die geboren werden tijdens de Belgische kolonisatie van Congo, Rwanda en Burundi. Deze kinderen werden vaak weggehaald bij hun moeders en ondergebracht in internaten. Bij de onafhankelijkheid werden ongeveer 300 kinderen uit het internaat Save (Rwanda) naar België gestuurd. Ze kwamen terecht in weeshuizen en bij pleeg- en adoptiegezinnen. 

Programma

Moderator: Heleen Debeuckelaere, historica en journaliste bij De Standaard

• 11u00 – 12u00     Bezoek aan de zaal Afropea. Deze museumzaal over de Afrikaanse diaspora in België stelt ook verhalen van metissen voor. 
   
• 13u30 - 14u00     Onthaal in het auditorium 
   
• 14u00 – 15u00     
  • Verwelkoming door Karel Velle (directeur a.i. AfricaMuseum)
  • Inleiding door Harald Hauben (CEO De Chinezen) en Ken Kamanayo (documentairemaker)
  • Vertoning van een aflevering van de documentaire ‘Metissen van België’. Voor dit evenement voorzag het museum de aflevering van Franse ondertitels. 
     
• 15u00  – 16u00     
  • Metissen: plaats in de koloniale samenleving
    Inleiding door historica Sarah Heynssens (onderzoekster Universiteit Gent en auteur van De kinderen van Save)
     
  • Herstel: excuses, onderzoek en justitie 
    Gesprek met Kamerlid Wouter De Vriendt (voorzitter parlementaire commissie ‘Koloniaal verleden’), historica Chiara Candaele (wetenschappelijk medewerkster onderzoeksproject ‘Resolutie-Metissen’ bij Algemeen Rijksarchief) en jurist Maxim Smets (doctoraatsonderzoeker Katholieke Universiteit Leuven) 
     
  • Kinderwelzijn: belang van mentale zorg
    Gesprek met Anne Petros (getuige in de documentaire) en psychologe Leslie Hodge (praktijk Strong Mind, auteur van Eenzaam tussen mensen en VRT-journaliste) 
     
• 16u00 – 17u00     Vragen van / uitwisseling met publiek