Gemeenschapsbetrokkenheid bij burgerwetenschap

Op 30 mei bespraken wetenschappers van de federale wetenschappelijke instellingen in het Koninklijk Meteorologisch Instituut hoe lokale gemeenschappen kunnen bijdragen aan wetenschappelijk onderzoek via burgerwetenschap. Om deze gemeenschappen te betrekken, moeten wetenschappers slimme en empathische benaderingen bedenken - een taak die onderzoekers dwingt om hun wetenschappelijke methoden voortdurend te herzien. Zes concrete projecten lieten ons verschillende manieren zien waarop onderzoeksteams de uitdaging aangingen.

De namiddag begon met een masterclass “Inleiding tot burgerwetenschap” door Annelies Duerinckx van het Vlaams kenniscentrum voor citizen science Scivil.

Als archeologen oude voorwerpen opgraven en bestuderen, dan bestuderen paleografen... handschriften! Gert Gielis van het Rijksarchief introduceerde het project PARDONS, waarin amateur-paleografen 16e-eeuwse gratiebrieven ontcijferen en helpen om AI-modellen te trainen met behulp van Transkribus.

Bezoekers zien slechts een klein deel van de collectie van een museum. Larissa Smirnova van het AfricaMuseum werkte samen met nieuwkomers voor het behoud en de studie van biologische collecties in het project CRESCO, zodat meer daarvan toegankelijk wordt voor het publiek.

Een wandeling door de stad kan snel onaangenaam worden wanneer er straatintimidatie plaatsvindt. Danielle Fernandes van de VUB sprak over het samen creëren van het bordspel City confessions met een groep jonge vrouwen om bewustwording over straatintimidatie te vergroten.

Tijdens de tweede sessie introduceerde Arnaud Jacobs (Belgisch Nationaal Wetenschappelijk Secretariaat voor Invasieve Exotische Soorten) ecologisch monitoren via burgerwetenschap. Hij sprak over de implementatie van het FlatwormWatch-netwerk om invasieve platwormsoorten, vraatzuchtige roofdieren die een grote impact kunnen hebben op de biodiversiteit, te monitoren.

Moet je morgen een paraplu meenemen? Maarten Reyniers van het Koninklijk Meteorologisch Instituut demonstreerde hoe observaties van smartphone-app gebruikers de nauwkeurigheid en betrouwbaarheid van meteorologische voorspellingen kunnen verbeteren.

Hoe we over wetenschap praten, is net zo belangrijk als de wetenschap zelf. Karolien Lefever van het Koninklijk Belgisch Instituut voor Ruimte-Aeronomie pleitte voor ethische wetenschapscommunicatie, gemaakt met en voor achtergestelde gemeenschappen. Wetenschap en kunst zijn geen gescheiden werelden. In het project RoadMap interpreteerden kunststudenten wetenschappelijk onderzoek naar de atmosfeer van Mars door middel van geluids- en lichtinstallaties.

Het was een boeiende en leerrijke namiddag waarin wetenschappers van verschillende disciplines waardevolle inzichten en methoden over burgerwetenschap met elkaar konden uitwisselen.