Lezing

Tot 6 maart 2022 loopt in het AfricaMuseum de expo Mensentuin. Koloniale tentoonstellingen wereldwijd. De expo toont beelden van zwarte vrouwen en vertelt het tragisch verhaal van de Zuid-Afrikaanse Saartjie Baartman, ook wel Hottentot Venus of zwarte venus genoemd. In deze MuseumTalk laten zwarte vrouwen hun stem horen. Wat is de erfenis van het verhaal van Baartman? Hoe creëren zwarte vrouwen een dekoloniale beeldvorming? En wat is het belang van rolmodellen zoals Beyoncé?

Op woensdag 23 februari 2022 om 19u30 gaat podcastmaker en moderator Reine Nkiambote in gesprek met Modi Ntambwe en Tracy Tansia. Ntambwe is gemeenschapswerker, journaliste en sociaal ondernemer. Ze schreef over feminisme in het boek Being Imposed Upon, een collectie van reflecties over vrouw- én zwart-zijn in België. Politicologe en schrijver Tansia droeg bij aan Afrolit: moderne literatuur uit de Afrikaanse diaspora.

Tot 6 maart 2022 loopt in het AfricaMuseum de expo Mensentuin. Koloniale tentoonstellingen wereldwijd. De expo heeft bijzondere aandacht voor hedendaags racisme in de Belgische samenleving. Deze MuseumTalk gaat dieper in op racisme en voetbal. Waarom is racisme zo’n probleem in het (Belgisch) voetbal? Welke stappen heeft de Pro League ondernomen om racisme te bestrijden? Met welke inzichten kan een nieuwe generatie voetballers en fans aan de slag voor een racismevrije sport ?

Op woensdag 9 februari 2022 om 19u30 buigt professor Jeroen Scheerder (KULeuven) zich over deze vragen samen met Beloy  Beloy, auteur en ex-voetballer, Nadège Bibo-Tansia, actrice in de reeks ‘Panna’ over voetballende meisjes, en Stijn van Bever, woordvoerder van de Pro League.

Het buitengewone en tragische verhaal van 267 Congolezen die in 1897 naar de Wereldtentoonstelling in Brussel werden gebracht, een reis van vier maanden naar België om te worden tentoongesteld voor een miljoen bezoekers. De verpletterende blik van de ‘blanken’ en de kou; voor velen ziekte en dood... De doden, die in allerijl in een massagraf werden gegooid, veroorzaakten een enorme controverse in de Belgische samenleving. Een buitenproportioneel maar noodzakelijk project in de ogen van de eerste kolonisatoren die de verre wilden wilden domesticeren... Honderd jaar later keren enkele Congolese landgenoten terug naar de plaats van herinnering en ondervragen de ‘blanken’ van vandaag over de ongelooflijke geschiedenis van deze ‘mensenzoo’. Ze voeren het ritueel van ‘terugkeren naar het land’ uit als een manier om een wonde te herstellen die te zwaar is... Een film die een eeuw van stereotype percepties over Afrikanen doet herleven, met een bijna spookachtige vraag: ‘Wat is er vandaag veranderd?’.

Tot 6 maart 2022 loopt in het AfricaMuseum de expo Mensentuin. Koloniale tentoonstellingen wereldwijd. Meerdere Europese landen voeren een debat over kolonisatie en dekolonisatie. Naar aanleiding van de Black Lives Matter-manifestaties richtte België in 2020 een parlementaire commissie ‘koloniaal verleden’ op, of ook wel de ‘Congocommissie’ genoemd. Een jaar later bracht een groep van tien experten een eerste rapport uit.

Wat zijn enkele opmerkelijke conclusies van het expertenrapport? Hoe kunnen vroegere koloniale machten een herstelbeleid uitwerken? Welke plaats moeten Afrikaanse landen en diaspora innemen in de zoektocht naar historische waarheden en herstel(betalingen)?

Op woensdag 19 januari 2022 gaat schrijver David Van Reybrouck (Congo. Een geschiedenis) in gesprek met Nanette Snoep (directeur Rautenstrauch-Joest-Museum in Duitsland), historica Gillian Mathys (Universiteit Gent) en kunsthistorica Anne Wetsi Mpoma (Wetsi Art Gallery). Mathys en Wetsi zijn lid van de expertengroep van de parlementaire commissie in België.

Tot 6 maart 2022 loopt in het AfricaMuseum de expo Mensentuin. Koloniale tentoonstellingen wereldwijd. De expo heeft bijzondere aandacht voor de band tussen kolonialisme en racisme. De opvoering van Afrikanen in mensentuinen was een racistisch fenomeen dat ook in verschillende Belgische steden plaatsvond. Maar hoe zit het met hedendaags racisme in België? Waarom is een politiek actieplan tegen racisme belangrijk? En hoe kunnen burgers de antiracismestrijd steunen?

Op woensdag 2 februari 2022 organiseert het museum een gesprek met diversiteitsconsulent Omar Ba, Europese projectmedewerker Amina Odofin (LEVL) en Priscilla Keuppens, jongerenadviseur bij de Vlaamse Jeugdraad. De avond start met een inleiding door auteur Naima Charkaoui over racisme, wonden en veerkracht. Moderator is Salomé Ysebaert (AfricaMuseum).

Op zaterdag 29 januari 2022 signeert Naima Ckarkaoui haar boek Racisme: over wonden en veerkracht in het museum.

Tot 6 maart 2022 loopt in het AfricaMuseum de expo Mensentuin. Koloniale tentoonstellingen wereldwijd. Tijdens de Belgische kolonisatie waren miljoenen Congolezen het slachtoffer van geweld. In België werden Congolezen tentoongesteld in mensentuinen. Minstens veertien van die Congolezen stierven in Antwerpen (1894) en Tervuren (1897).

Op woensdag 12 januari 2022 om 19u30 gaat doctoraatstudent Baudouin Mena Sebu (Universiteit Antwerpen) in gesprek met historicus Maarten Couttenier (AfricaMuseum, Congo tentoongesteld), Georgine Dibua (Bakushinta) en Brussels parlementslid Kalvin Soiresse (Ecolo).

Volgende vragen staan centraal: wat weten we vandaag over de (dodelijke) slachtoffers van de kolonisatie? Hoe spelen overheden en musea een rol in herdenking ? Welke initiatieven neemt de Afrikaanse diaspora?

Tentoonstelling Centre d‘Art Waza, Lubumbashi, juli 2019
©COLBY
foto © Daniela Waldburger

Hun (werk)leven is getekend door de ervaring van een ernstige economische neergang, met jobverlies tot gevolg, die een immense nostalgie voedt. "C'était bien à l'époque!" is een veel gehoorde zin. Het diende als uitgangspunt om te praten over:

• taalkundige strategieën om om te gaan met het verlies van inkomen dat de visie van  ex-werknemers op het leven radicaal veranderde 
• hun hoofddiscours als strategie in hun strijd voor compensatie nadat ze in 2003 hun baan hadden verloren. 

Hoe is het idee van het project tot stand gekomen? Welke onderzoeksvragen en -methoden werden gehanteerd? Wat kunnen we leren van dit onderzoeksproject? En waarom is dit project belangrijk, ook met het oog op de relatie tussen België en de DRC?

Over de spreker

Daniela Waldburger is universitair hoofddocent (Swahili, taalkunde) aan het departement Afrikaanse Studies van de Universiteit van Wenen. Van 2017-2020 was ze ook postdoctoraal onderzoeker in een project dat gefinancierd werd door het Oostenrijks Wetenschapsfonds. Haar huidige boekproject is gebaseerd op de data uit onderzoeksverblijven in Lubumbashi (DR Congo) en focust op de nostalgie van de ex-mijnwerkers.

Haar andere onderzoeksdomeinen omvatten sociolinguïstiek, discoursanalyse en meer in het algemeen vragen over taal en macht(mis)gebruik, Swahili taal en literatuur, Swahili variëteiten en benaderingen van meer inclusieve onderzoeksmethoden.

MuseumTalks

Elke maand afspraak met experten, onderzoekers en kunstenaars voor lezingen of boeiende debatten.

> Alle MuseumTalks