Lezing

Hour info
19.30u
Taal
In het Nederlands
Available
On
Summary

Aspha Bijnaar & Jana Kerremans

 

Van 9 november 2021 tot 6 maart 2022 loopt in het AfricaMuseum de tentoonstelling Mensentuin. Koloniale tentoonstellingen wereldwijd. De expo is een gelegenheid voor het museum en FARO, het Vlaams steunpunt voor cultureel erfgoed, om een gesprek te voeren over de omgang met een pijnlijk verleden. Waarom is het belangrijk om aandacht te hebben voor koloniale geschiedenis? Hoe kan historische kennis een nieuw en jong publiek bereiken?

Op woensdag 24 november om 19u30 gaat cultureel en erfgoedexperte Jana Kerremans in gesprek met de Surinaamse-Nederlandse sociologe Aspha Bijnaar. Sinds 2006 is ze oprichter en directeur van EducatieStudio, gespecialiseerd in het toegankelijk maken van koloniale geschiedenis. Sinds 2021 is dr. Bijnaar ook directeur van stichting Musea Bekennen Kleur. Deze organisatie onderzoekt welke stappen musea kunnen nemen om diversiteit en inclusie in de museale wereld te bevorderen.   

""

In het kader van de tentoonstelling Mensentuin. Koloniale tentoonstellingen wereldwijd biedt het AfricaMuseum gesprekken aan over de expo, (de)kolonisatie en (anti)racisme.

> Programma van de MuseumTalks

 

Met de technische steun van Stream Media.

 

Place

Online

Duur
1u
Prijs

Gratis

Hour info
19u30
Taal
Frans
Available
On
Summary

MuseumTalks Expo

 

Mireille-Tsheusi Robert, Delphine Peiretti-Courtis & Sylvie Chalaye

Moderator: Marie-Reine Iyumva

De tijdelijke tentoonstelling Mensentuin. Koloniale tentoonstellingen wereldwijd toont onder andere afbeeldingen van tentoongestelde zwarte mannen, vrouwen en kinderen. Drie sprekers werpen een kritische blik op de opvoering en voorstelling van zwarte lichamen in mensentuinen. Is de koloniale kijk op zwarte mensen voorbij of leeft die verder tot vandaag? Kunnen historische beelden een pedagogisch instrument zijn in het bestrijden van racistische stereotypes? 

Marie-Reine Iyumva (AfricaMuseum) gaat in gesprek met pedagoge Mireille-Tsheusi Robert (Bamko vzw), historica Delphine Peiretti-Courtis (Université d'Aix-Marseille) en antropologe Sylvie Chalaye (Université de la Sorbonne).

In het kader van de tentoonstelling Mensentuin. Koloniale tentoonstellingen wereldwijd biedt het AfricaMuseum gesprekken aan over de expo, (de)kolonisatie en (anti)racisme.

> Programma van de MuseumTalks

 

Place

online

Duur
1h30
Prijs

gratis

Hour info
19h30
Taal
Nederlands en Frans
Available
On
Summary

MuseumTalks Expo

 

Guido Gryseels, Pascal Blanchard, Maarten Couttenier, Mathieu Zana Etambala, Teddy Mazina, Salomé Ysebaert & Marie-Reine Iyumva

Moderator: Katrien Vanderschoot

""

Wist je dat 125 jaar geleden levende Congolezen tentoongesteld werden in Tervuren, waar vandaag het AfricaMuseum staat? In de expo Mensentuin. Koloniale tentoonstellingen wereldwijd gaat de aandacht naar het fenomeen van mensen als levende attracties. Werden alleen zwarte mensen tentoongesteld? Wat is de impact van mensentuinen op onze kijk? Waarom brengt het museum deze tentoonstelling?

Journaliste Katrien Vanderschoot (VRT) gaat in gesprek met directeur Guido Gryseels (AfricaMuseum), curatoren en historici Pascal Blanchard (Achac), Maarten Couttenier en Mathieu Zana Etambala (AfricaMuseum), kunstenaar Teddy Mazina en expomedewerkers Salomé Ysebaert en Marie-Reine Iyumva (AfricaMuseum).  


In het kader van de tentoonstelling Mensentuin. Koloniale tentoonstellingen wereldwijd biedt het AfricaMuseum gesprekken aan over de expo, (de)kolonisatie en (anti)racisme.

> Programma van de MuseumTalks

 

Place

online

Duur
1u
Prijs

gratis

Subtitle
Boekvoorstelling met Ludo De Witte
Hour info
12.30 - 13.30 u
Taal
In het Frans
Available
On
Summary

Zestig jaar geleden, op 13 oktober 1961, werd prins Louis Rwagasore, die net tot eerste minister van Burundi was verkozen, vermoord tijdens een diner in een restaurant. In die tijd was Burundi een gebied onder Belgische voogdij. In zijn boek Moord in Burundi blikt Ludo De Witte terug op deze moordaanslag en de rol die de Belgische koloniale administratie, de Belgische regering en koning Boudewijn daarbij speelden.

 

""

Over de spreker

Ludo De Witte is socioloog en auteur van verschillende boeken, waaronder De moord op Lumumba.

 

Deze MuseumTalk wordt geleid door Teddy Mazina, Burundese fotojournalist.

 

Place

Online

Prijs

Gratis, maar inschrijven is verplicht

Hour info
12.30 - 14 u
Taal
In het Frans
Available
On
Summary

MuseumTalks

Herkomstonderzoek is een van de prioriteiten van het museum. Het doel is de omstandigheden te onderzoeken waaronder de collecties werden verworven, voornamelijk tijdens de koloniale periode.

In het kader van een Scientist in residence programma bestudeert Prof. Placide Mumbembele Sanger (Universiteit van Kinshasa) de herkomst van Yaka-maskers die in het AfricaMuseum worden bewaard.

 

""

Programma

  • Welkomstwoord van Guido Gryseels, Algemeen Directeur van het AfricaMuseum (5’)
  • Introductie van Thomas Dermine, Staatssecretaris voor Relance en Strategische Investeringen, belast met Wetenschapsbeleid, over zijn benadering m.b.t. de restitutie van voorwerpen in de context van het koloniale verleden tussen de Belgische Staat en de Democratische Republiek Congo (15’)
  • Lezing door Prof. Placide Mumbembele Sanger, Universiteit van Kinshasa: Recherche de provenance : quels enjeux pour les collections ethnographiques de l'AfricaMuseum acquises durant la période coloniale (40’)
  • Vragen van het publiek (20’)

 

Over de spreker

Placide Mumbembele Sanger is doctor in de Politieke en Sociale Wetenschappen aan de Université libre de Bruxelles, waar hij in 2015 een proefschrift verdedigde met als titel: Les musées, témoins de la politique culturelle, de l'époque coloniale à nos jours, en République démocratique du Congo. Momenteel doceert hij de geschiedenis van musea in Congo aan de universiteit van Kinshasa. Zijn onderzoek gaat over de problematiek van musea en cultureel erfgoed in de Afrikaanse (post)koloniale context. Zijn huidige belangstelling gaat uit naar de teruggave van cultuurgoederen tussen België en de Democratische Republiek Congo.

Place

Online

Prijs

Gratis maar inschrijven is verplicht

Subtitle
L’Église kimbanguiste fête son centenaire
Hour info
12.30 - 13.30 u
Taal
In het Frans
Available
On
Summary

MuseumTalks

Mathieu Zana Etambala

 

In 1921 vond Simon Kimbangu zijn roeping en begon hij te preken over het lot van Bas-Congo. Hij protesteerde tegen de kolonisatie en stichtte een religieuze beweging die al snel duizenden aanhangers kreeg. Kimbangu werd gearresteerd door de koloniale administratie en stierf in de gevangenis van Elisabethstad (Lubumbashi) in 1951. Vandaag is de Kimbanguïstische kerk een belangrijke religieuze beweging en wordt Nkamba, de geboorteplaats van Kimbangu, beschouwd als het nieuwe Jeruzalem.

Naar aanleiding van het 100-jarig bestaan van het Kimbanguïsme spreekt Mathieu Zana Etambala over de figuur Simon Kimbangu en over de impact van het Kimbanguisme vandaag.

 

Over de spreker

Mathieu Zana Etambala was tot zijn pensionering in 2020 historicus bij het Koninklijk Museum voor Midden-Afrika en hoogleraar aan de KU Leuven, waar hij Afrikaanse en koloniale geschiedenis doceerde. Hij is lid van de expertengroep die de Waarheids- en Verzoeningscommissie bijstaat. Sinds februari 2021 is hij hoogleraar Afrikaanse geschiedenis aan de Universiteit Gent.

""

Portet van Simon Kimbangu. CP.2011.1.1, collectie KMMA Tervuren Alle rechten voorbehouden

Place

Online.

Prijs

Gratis, maar inschrijven is verplicht.

Subtitle
Een eeuw Congolese kunst in Antwerpen
Hour info
12.30 - 13.30 u
Taal
In het Nederlands
Available
On
Summary

MuseumTalks

Els De Palmenaer & Nadia Nsayi

Honderd jaar geleden, in volle koloniale tijd, kwamen voor het eerst Congolese kunst- en gebruiksvoorwerpen in het bezit van de stad Antwerpen. Die voorwerpen maken nu deel uit van de collectie van het MAS | Museum aan de stroom.

Naar aanleiding van dit project geven curator Els De Palmenaer en co-curator Nadia Nsayi een inkijk in de totstandkoming van deze tijdelijke tentoonstelling waarin 100 blikvangers centraal staan. Wat kan de bezoeker verwachten? En hoe werkte het MAS voor dit project samen in België en Congo?

 

""

Over de sprekers

  • Els De Palmenaer is conservator van de Afrikaanse collectie in het MAS. Na een specialisatie in de kunstgeschiedenis en oudheidkunde met focus op Afrika was ze in de jaren 1990 als onderzoeker verbonden aan de afdeling ‘etnografie’ van het Koninklijk Museum voor Midden-Afrika Tervuren. In 2000 maakte ze de overstap naar het Etnografisch Museum Antwerpen waar ze werd aangesteld als conservator Afrika. In 2009 werd het voormalige Etnografisch Museum geïntegreerd in het MAS dat in 2011 publiek werd geopend. Ze is curator van de tijdelijke tentoonstelling ‘100xCongo’ en redacteur van de begeleidende catalogus.
     
  • Nadia Nsayi is een Belgisch-Congolese politicologe. Ze werkte als beleidsmedewerker Congo bij Broederlijk Delen en Pax Christi. Sinds 2019 is ze curator beeldvorming bij het MAS. In 2020 verscheen haar boek Dochter van de dekolonisatie.

Foto: Dries Luyten


De tentoonstelling 100 x Congo is nog te zien in het MAS in Antwerpen tot 12.09.2021. 

> Meer info over de tentoonstelling

Catalogus van de expo:

100 x Congo. Een eeuw Congolese kunst in Antwerpen

> Het boek bestellen

 

Het AfricaMuseum heeft meegewerkt aan deze tijdelijke MAS-tentoonstelling door twee objecten uit zijn permanente opstelling uitzonderlijk in bruikleen te geven van oktober 2020 tot maart 2021, alsook door de medefinanciering van de Franse vertaling van het Nederlandse begeleidende boek.

Place

Online

Prijs

Gratis maar inschrijven is verplicht.

Subtitle
A history in documents from the Henry Morton Stanley archives
Hour info
12.30 - 13.30 u
Taal
In het Engels
Available
On
Summary

MuseumTalks

Mathilde Leduc-Grimaldi

In deze MuseumTalk zal historica Mathilde Leduc-Grimaldi haar nieuwste boek voorstellen, dat ze samen met James L. Newman publiceerde: Finding Dr. Livingstone. A History in Documents from the Henry Morton Stanley Archives.

""

Dit boek onthult nieuwe details over de Victoriaanse reiziger en zijn Afrikaanse bemanning aan de vooravond van de koloniale ‘scramble for Africa’.

In 1871 reisde de Welshe journalist Henry M. Stanley naar Zanzibar, op zoek naar de ‘vermiste’ Schotse arts en missionaris David Livingstone. Een jaar later kondigde Stanley aan dat hij Livingstone had ‘gevonden’ en ontmoet aan het Tanganyikameer. Zijn vermeende uitspraak daar, ‘Dr. Livingstone, I presume’, werd een van de beroemdste zinnen van de negentiende eeuw, en Stanley's boek How I Found Livingstone een internationale bestseller.

In deze nieuwe publicatie hebben Mathilde Leduc-Grimaldi en James L. Newman al Stanley’s documentatie uit het Stanley-archief getranscribeerd en geannoteerd. Dit archief wordt bewaard in het KMMA voor de Koning Boudewijnstichting. Deze publicatie maakt voor de eerste keer een breder verhaal van Stanley's reis toegankelijk, met inbegrip van onuitgegeven bronnen – zoals arbeidscontracten, vernaculaire plantennamen, kaarten, reflecties over het leven, correspondentie, poëzie, cognossementen – dit alles neergekrabbeld in Stanley’s veldnotitieboekjes.

Finding Dr. Livingstone is een cruciale bron voor diegenen die geïnteresseerd zijn in de exploratie en kolonisatie tijdens het Victoriaanse tijdperk, de wetenschappelijke kennis van die tijd, en de volkeren en omstandigheden in Tanzania voorafgaand aan de kolonisatie door Duitsland.

Over de spreker

Mathilde Leduc-Grimaldi is conservator van de Henry M. Stanley Archieven en Collecties in het Koninklijk Museum voor Midden-Afrika. Samen met James L. Newman, redigeerde ze Adventures of an American Traveller in Turkey, by Henry Morton Stanley. Haar tentoonstellingen in het verleden omvatten Dr Livingstone, I presume? (2013). Ze is verantwoordelijk voor archief- en geschiedenisopleidingsprogramma's voor studenten, archivarissen en bibliothecarissen uit Centraal-Afrika.

 


MuseumTalks

Maandelijkse afspraak in het museum voor een boeiende lezing over een onderwerp uit de permanente tentoonstelling! Ontdek het museum achter de schermen en leer meer over het werk van de wetenschappers en de samenwerkingen met Afrikaanse kunstenaars.

> Alle MuseumTalks

 

Place

Online

Hour info
12.30 - 13.30 u
Taal
Film in het Frans met Engelse ondertitels, discussie in het Frans.
Available
On
Summary

MuseumTalks

De film Through the Eyes presenteert twee muzikale rituelen: de Elombo-ceremonie in Gabon en het Carnaval de Binche in België.

De film benadert deze twee muzikale praktijken uit orale tradities, die op verschillende continenten worden beoefend, op dezelfde manier. Zo wil de film de problematiek van de representatie van cultuur door middel van muziek aankaarten, door de verschillen en vooral de gelijkenissen tussen deze twee tradities in de verf te zetten.

De vertoning van de film Through the Eyes wordt gevolgd door een discussie in aanwezigheid van de regisseurs en leden van het RIETMA-project, in het kader waarvan de film werd gemaakt.

""

De film Through the Eyes is het resultaat van het RIETMA-project (Réseau international d’Étude des Traditions musicales africaines). Het bracht Afrikaanse en Europese Afrikanologen en culturele professionals samen om muzikale representaties uit orale tradities te vergelijken. Het doel was een inclusieve representatie van tradities voor te stellen die elke vorm van exotisme of simplificatie in de weergave van de andere uit de weg gaat.

Leden van het project :

  • Rémy Jadinon - Koninklijk Museum voor Midden-Afrika, Tervuren (België)
  • Arnold Aganze, Derek Debru - Nyege Nyege Festival, Jinja (Uganda)
  • Stéphane Colin, Matthieu Thonon, Saskia Willaert - Muziekinstrumentenmuseum, Brussel (België)
  • Camille Devineau, Sylvie Le Bomin - Muséum national d’Histoire naturelle, Parijs (Frankrijk)
  • Susanne Fürniss - CNRS - Muséum national d'Histoire naturelle, Parijs (Frankrijk)
  • Eveline Koho Kabou - Musée de la Musique, Ouagadougou (Burkina Faso)
  • Larissa Nzang Metogo - Musée national du Gabon, Libreville (Gabon)

Het RIETMA-project wordt gefinancierd door het Federaal Wetenschapsbeleid.

 


MuseumTalks

Maandelijkse afspraak in het museum voor een boeiende lezing over een onderwerp uit de permanente tentoonstelling! Ontdek het museum achter de schermen en leer meer over het werk van de wetenschappers en de samenwerkingen met Afrikaanse kunstenaars.

> Alle MuseumTalks

 

Place

Online

Prijs

Gratis maar registratie is vereist.

Info

Lengte van de film: 38 min.

Subtitle
Une diversité menacée par les activités anthropiques
Hour info
12.30 - 13.30 u
Taal
In het Frans
Available
On
Summary

MuseumTalks

Bauchet Katemo Manda

Het Upemba Nationaal Park in het zuiden van DR Congo herbergt een grote diversiteit aan vissen. Er leven naar schatting 235 soorten, waarvan er 33 endemisch zijn. Helaas vormen toenemende menselijke activiteiten, waaronder grootschalige visserij met muggennetten en de bouw van een grote hydro-elektrische dam, een bedreiging voor het voortbestaan van verschillende soorten en voor de duurzaamheid van de visserij. Momenteel heeft het Upemba Nationaal Park een bijgewerkte inventarisatie van vissoorten en zijn de bedreigingen goed gedocumenteerd. Onderzoekers en parkbeheerders werken voor het eerst aan een plan voor de conservatie en het duurzame beheer van deze rijke visfauna.

""

Over de spreker

Dr. Bauchet Katemo Manda is een leraar-onderzoeker aan de Universiteit van Lubumbashi, in het zuidoosten van DR Congo. Hij is ook een medewerker van het Koninklijk Museum voor Midden-Afrika in het kader van het MbiSa II project. Zijn onderzoek gaat over de visdiversiteit en -ecologie in het Congobekken.

 

 

Gerelateerde artikelen:


MuseumTalks

Maandelijkse afspraak in het museum voor een boeiende lezing over een onderwerp uit de permanente tentoonstelling! Ontdek het museum achter de schermen en leer meer over het werk van de wetenschappers en de samenwerkingen met Afrikaanse kunstenaars.

> Alle MuseumTalks

 

Place

Online

Prijs

Gratis, maar inschrijven is verplicht